Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar
kr=coll. (593)
-
bę́kovje, n. coll. die Flechtweiden.
-
bẹljavína, f. 1) = weiße Wäsche, Brdo ( Gor.); — 2) der Splint, Črniče ( Goriš.); — 3) coll. Kukuruzschalen, BlKr.; — tudi bẹljȃvina.
-
besẹ̑dje, n. coll. 1) die Wörter, der Wortvorrath, nk.; — 2) die Etymologie als Theil der Grammatik, Jan., nk.
-
bíba, f. 1) kriechendes kleineres Thier, bes. ein Insect (največ le v otročjem govoru); biba leze, biba ni, tovor nese, osel ni, roge ima, kozel ni, (= polž); coll. vsa biba in golazen, LjZv.; — suha b. = suha južina, der Weberknecht, C.; — 2) das Truthuhn, C.; — = raca, Trst. (Let.); — 3) die Gezeiten des Meeres, Flut und Ebbe, Cig. (T.), Jes.; prim. bibavica; — 4) der Grashalm, Ip., Kras- Erj. (Torb.).
-
bı̑čje, n. coll. Simsen, Binsen; iz bičja pleto razne reči in delajo stenje (duše), Št.; — der Lampendocht: bičje v leščerbi, Glas.; — prim. 2. bic.
-
bı̑lje, n. coll. 1) Pflanzen, Kräuter, Mur., Cig., Jan., Cig. (T.); bolj jim je pri srci bilje ali žival, kakor bližnjega sreča, Ravn.; die Blätter und Stengel der Ackerpflanzen, das Kräuterich: iti bilja brat za svinje, BlKr.; — das Kürbiskräuterich, C., SlGor.; — 2) die Halme: bilje se bode moralo s srpom požeti, Dalm.; silje čistiti plev in bilja, Danj.; — die Halmstoppeln: po košnji ostane bilje, M.
-
bíserje, n. coll. die Perlen, M.
-
bivolovína, f. die Büffelhaut, coll.; Büffelhäute, DZ.
-
bòb, bóba, m. tudi coll. 1) die Saubohne (vicia faba); b. iz kropa pobirati = die Kastanien aus dem Feuer holen, LjZv.; bob ob (v) steno metati, sich vergeblich bemühen jemanden zu überreden, zu überzeugen; vse besede so bob v steno pri njem, alles Reden ist bei ihm vergeblich; da te mili bob! potz tausend! C.; zdaj sem se iz boba izdrl, jetzt kenne ich mich erst aus, Erj. (Izb. sp.); — volčji b., die Lupine (lupinus), Tuš. (B.), Nov.; — divji b., gemeine Fetthenne (sedum maximum), Velikovec- Josch; — 2) = fižol, die Fisole (phaseolus vulg.), Soča, Trenta- Erj. (Torb.); — 3) kleine, krapfenähnliche Schmalzkuchen, Gor.; — 4) = krompir, C.; — 5) kozji, ovčji b., die Geiß-, Schafexcremente, Z.
-
bȏbje, n. coll. die Beeren: brinovo bobje, C.
-
bodljíkovje, n. coll. Disteln, Jan.
-
bogatȃštvọ, n. coll. die Reichen, Zora.
-
bogčarı̑ja, f. coll. die Armen, kajk.- Valj. (Rad); — prim. 2. bogec.
-
borǫ̑vje, n. coll. der Föhrenwald, der Kieferwald; borovjè, ogr.- Valj. (Rad).
-
borovníčevje, n. coll. das Heidelbeergesträuch.
-
borovnı̑čje, n. coll. = borovničevje, Z.
-
botrína, f. 1) die Gevatterschaft; v botrini smo si, wir stehen zu einander im Verhältnis der Gevatterschaft; tudi: botrina sva si, Pjk. (Črt.); — 2) coll. die Pathen: z botrino se prepirati, Kres; kjer se botrina krega, zemlja križem poka, Jan. (Slovn.); — 3) der Pathenschmaus, Mur., C.
-
bradavíčevje, n. coll. die Warzen, C.
-
bradı̑nje, n. coll. der Baumbart, C., ogr.- Valj. (Rad).
-
bradǫ̑vje, n. coll. die Baumflechte (usnea), M., Z.
-
brȃnec, -nca, m. coll. abgenommene Kastanien, C.
-
brȃtja, f. coll. die Brüder, ogr.- Let., kajk.- Valj. (Rad), BlKr.
-
brȃv, -ı̑, f. coll. das Schafvieh, Zv., Notr.; mej skalovjem je pasel svojo brav, Jurč.
-
brȃvje, n. coll. das Mastvieh, Mur., Met.
-
brẹgǫ̑vje, n. coll. die Berge; b. in dolje, Berge und Thäler, C.
-
brı̑nje, * n. coll. der Wacholder, das Wacholdergesträuch (juniperus communis).
-
brklję̑vje, n. coll. die Stümpfe an abgeästeten Bäumen, C.; das Stummelwerk, C.; — das Gerümpel, Savinska dol.
-
br̀st, bŕsta, brstà, m. 1) die Baumknospe; cvetni, listni b., die Blüten-, die Blattknospe, Tuš. (B.); — 2) der Trieb; b. pognati, Dalm.; coll. die Triebe: obrezani mladi pritlikavci veliko novega brsta poženejo, Pirc; deblom veje odžagati, brst oklestiti in ga v butarice podelati, Ravn. (Abc.)- Valj. (Rad); brsta je zagrabil in ga na ogenj nese, Ravn.
-
brstína, f. coll. Ruthenholz, Reiser, Z.; moramo slabe vrhove in brstino pobirati, grajščaka pa čaka debelina, Bes.
-
bŕstje, n. coll. die Baumknospen, Cig., C.; junge Sprossen, die Triebe, Mur.; tudi: brstjè.
-
brvȃnje, n. coll. vsaj po večem že obtesani hlodi, BlKr.; die Balken, das Gebälke, Jan.; das Bauholz, Cig.; — prim. brvno.
-
cȃpje, n. coll. die Fetzen.
-
celǫ̑vje, n. coll. = orodje, Kres; — nam. cevovje (?); prim. cel, m.
-
cevǫ̑vje, n. coll. = orodje: čebelarsko c., Gol., Gor.; — prim. cevje.
-
crẹ̑tje, n. coll. das Krummholz, das Knieholz, Kamnik- M., Valj. (Rad); — prim. cret.
-
cvẹ́tje, n. 1) coll. die Blüten; v cvetji biti, in der Blüte stehen, florieren, Cig., Jan., nk.; — das Blumenwerk, Cig.; — živo cvetje, Blumenthiere, Korallenthiere ( zool.), Cig. (T.); — 2) die Blütezeit; o cvetju.
-
čerę̑nje, m. coll. Klippen, M.; das Gestein, Gor., Št.
-
čerǫ̑vje, n. coll. Steinspitzen, C.; — = skalovje, Valj. (Rad).
-
čẹ́špljevje, n. coll. die Pflaumenbäume, Cig.
-
češúljevje, n. coll. Büschelchen, Träubchen.
-
črẹ̑tje, n. coll. das Krummholz, Mik.; — prim. čretovec.
-
črẹ́vje, n. coll. die Gedärme, M.; das Darmsystem, Cig. (T.).
-
čȓšje, n. coll. die Zapfen vom Nadelholz: smrekovo č., C.
-
2. čȗtje, n. coll. die Gefühle, das Fühlen, Cig., Jan.
-
čȗžje, n. coll. Kukuruzschalen, Tolm.
-
déca, dẹcȇ, f. coll. die Kinder, vzhŠt., ogr., kajk.- Valj. (Rad); drobna d., der Tag der unschuldigen Kinder, vzhŠt., ogr.- C.; dẹ́ca, Mur.; — prim. stsl. dêtьca.
-
déčica, f. coll. dem. deca; die Kinderchen, ogr.- C., Danj. (Posv. p.); dẹ́čica, Mur.
-
denár, -rja, m. das Geldstück; zlat d., ein Goldstück; — coll. = denarji, das Geld; kovan d., geprägtes Geld; papirnat d., Papiergeld; droben d., Kleingeld; trda, huda je za d., es ist schwer ein Geld zu bekommen; d. zametavati, d. v vodo metati = das Geld zum Fenster hinauswerfen, Cig.; d. odvesti, Geld anbringen, M.; v denar spraviti, zu Gelde machen; ob ves denar sem, ich bin alles Geldes bar; ima denarje, er hat Geld; velike denarje je imel, er hat viel Geld gehabt, jvzhŠt.; ima denarjev na kupe, er hat Geld in Menge; za noben denar, um keinen Preis; — denarji, die Gelder: hranilni denarji, die Depositengelder, DZ.; denar je gospodar, Geld regiert die Welt, Cig.; da ima koza denar, gospa bi ji dejali, Cig.
-
derȃčje, n. coll. der Stechdorn, Ip.- Erj. (Torb.); — prim. derak.
-
divjáčina, f. 1) ein wildes Thier, Dict.; huda d. je Jožefa razdrla, Dalm.; — coll. das Wild; d. prihaja na polje; — 2) das Wildfleisch, das Wildbret.
-
divjȃzən, -zni, f. 1) coll. wilde Thiere, ogr.- Mik.; poljska d., kajk.- Valj. (Rad); — das Wildbret, C.; — 2) = divjost, Jan., SlN.
-
dlȃčje, n. coll. Thierhaare, Mur., C.
-
dláka, * f. das (thierische) Haar; dlako cepiti, haarspalten; do dlake vse povedati, alles haarklein erzählen, ZgD.; ni za dlako udati se, Jurč.; — coll. das Haar; ozimna d., das Winterhaar, Jan.; dlako puščati, Haare verlieren; mišja d., der Flaum junger Vögel, Zv.; po žabje dlake poslati = in den April schicken, Cig.; — die Art: take dlake ljudje, Z., ZgD.; on je tudi tvoje dlake, Cig. *; — v kletvicah: pasja dlaka! = Hund!
-
dobrovı̑tje, n. coll. = dobrovita, C.
-
dolǫ̑vje, n. coll. Thäler: gore i dolovje, ogr.- Valj. (Rad).
-
dopı̑sje, n. coll. die Correspondenz: izdati d. (kakega slavnega moža), Navr. (Kop. sp.).
-
dragotína, f. eine kostbare Sache, das Kleinod, das Juwel, der Schatz, Cig., Jan.; pl. dragotine, Bijouterien, Cig. (T.); — coll. Pretiosen, der Schmuck; nališpati se z dragotino, Cv.
-
drȃp, m. coll. die Maueranwurfsbrösel, Z.
-
drẹ́vje, n. coll. die Bäume; drevja zasaditi; veter drevje lomi.
-
drẹvorę̑dje, n. coll. Alleen, Bes.
-
dȓnje, n. coll. Rasenstücke, Jarn., Cig. (T.); — Rasenstücke auf dem gepflügten Felde, Z.
-
drọ̑b, m. coll. 1) kleine Stückchen oder Theilchen von einer Sache: iti v d., in Stücke gehen, Krelj- M.; svinčen d., Bleischrote, C.; = strelni d., LjZv.; seneni d., das Heuicht, der Heuabfall, Cig., Nov.; — = drobiž, kleines Geld, C.; — was in den Bienenstöcken zu Boden fällt, das Griesig, V.-Cig.; — der Abgang bei Metallarbeiten, Cig.; — ein körniges Gestein: die Grauwacke, C.; — der Bruch ( math.), Cig. (T.); pogl. ulomek; — 2) die Eingeweide; d. vzeti iz živali, ein Thier ausweiden, Cig.
-
drobȃd, f. coll. kleine Dinge (Waren, Kinder, Thiere), C., Z.
-
drobarı̑ja, f. coll. = drobad, Cig.; kleine Kinder: toliko drobarije je pri nas, BlKr.- M.
-
drobę̑r, f. coll. eine Menge Brocken, vzhŠt.- C.
-
drǫ̑bež, m. das Stückchen, Jarn.; — coll. Zerbröckeltes ( z. B. Brotbröckchen), Gor.
-
drobír, -rja, m. eine Kleinigkeit, das Bruchstück, Cig.; der Splitter, Cig. (T.); — coll. kleine Stücke (Holz, Fleisch u. dgl.), BlKr.- M.; der Abfall beim Holzhacken, Poh.; kleine Rüben, Möhren, Erdäpfel, Mik., C.; Zerstückeltes, M.; Trümmer, Cig.; Trümmergestein, C.; ogeljni d., das Kohlengestücke, Cig., Nov.; seneni d., das Heuicht, Jan.; — = drob, die Eingeweide (im thierischen Körper), (drober) C., vzhŠt.
-
drobı̑rje, n. coll. = drobir, C.
-
drobíž, m. coll. kleine Dinge, kleine Stücke, kleine Abfälle u. dgl.; — tudi o malih otrocih: ta drobiž nikoli ne miruje, jvzhŠt.; — das Kleingeld, die Scheidemünze; nimam drobiža, moram izmenjati.
-
drobnę̑zje, n. coll. das Raffholz, Goriš.
-
drobnjȃd, f. coll. Kleinigkeiten, Vrt.; — das Kleinvieh, Zora.
-
drobnjȃv, f. coll. = drobnjava, Kleinigkeiten, Goriš.; die Kurzware, Cig., Jan.; — rumena drobnjav (o drobnih zlatnikih), Zora.
-
drobnjȃva, f. coll. drobne stvari: die Kleinware, der Kram, Cig., Jan.
-
drobtı̑nje, n. coll. Brosamen, C., Vest., ogr.- Valj. (Rad).
-
dȗpljevje, n. coll. Höhlen, C.
-
frȃtje, n. coll. 1) Laubbuschen, Reisig, Cig., Dol.; smrekovo fratje, Cv.; ausgehauenes Gestrüppe, (fratjè) Gor.; — 2) die Schonungsfläche (koder se ne sme pasti), Gor., Ig; — prim. frata.
-
gabríca, f. die Frucht der Weißbuche, C.; coll. (polšica je bila nanesla) velik kupček želoda, žiri in gabrice, Jurč.
-
glasǫ̑vje, n. coll. die Töne, C.
-
glavı̑nje, n. coll. = glavice (glavičaric, bucik), Danj.- Valj. (Rad).
-
glȃvje, n. 1) coll. die Krautköpfe, Z., Fr.- C.; — 2) nam. oglavje, das Säulencapitäl, M.; podstrešno g., das Dachgesims, Cig.
-
glǫ̑žje, n. coll. das Weißdorngestrüppe, Cig., Jan., M., C., ogr.- Valj. (Rad).
-
gnẹ̑zdje, n. coll. die Nester, Cig.
-
golȃzən, -zni, f. 1) coll. das Gewürm, kriechendes Ungeziefer; — 2) ein baumloser Fleck im Walde, Dol.- Erj. (Torb.); jagode rasto po gozdnih golaznih, Let.; — die im Getreide durch Ungeziefer verursachte kahle Stelle, Met.; Mik.
-
goljè, n. coll. Baumäste ohne Laub, Hal.- C.
-
1. górje, n. coll. die Gebirgskette, Cig.
-
gospóda, f. coll. die Herrenleute, der Herrenstand; kar gospoda stori krivo, kmetje plačati morajo živo, Cig.; die Herrschaft(en); gospoda so se nekam odpeljali, die Herrschaften sind ausgefahren, Cig.; častita gospoda! geehrte Herren (und Damen)! Gospoda vsi pritrdijo, Npes.-K.; Gospoda se pogledajo, Npes.-K.; Naj gospoda pije vodo, Ker za vince ne (u)trpi, Npes.- Mik.; — gen. tudi: gospodę̑.
-
govę̑d, f. coll. das Rindvieh; vsa goved, Npes.- Cig.; kadar se tuja goved žene skozi selišče, naj domača bode zaprta, Levst. (Nauk).
-
gǫ́zdje, n. coll. Waldungen, Zora.
-
grása, f. coll. zerhackte Nadelholzäste als Bedeckung der Kohlenmeiler, die Beflüschung, Cig., oder als Streu, C.; — prim. št.-nem. das Graßich.
-
1. grebę̑nje, n. coll. = grebeni; — die Klippenbank, Cig. (T.).
-
grǫ̑bje, n. coll. die Gräber, der Friedhof, Mur., Cig., Jan., C., ogr.- Valj. (Rad); židovsko g., Zv.
-
grobǫ̑vje, n. coll. die Gräber.
-
gròš, grǫ́ša, m. der Groschen; — coll. brez groša, geldarm; ima zadosti groša, er hat genug Geld, Slc.
-
grǫ́zdje, n. coll. Weintrauben; g. zobati, trgati; suho g., Rosinen, Fr.- C.; Zibeben, Cig.; laško g., die Johannisbeere, C.; = kresno g., = kresno grozdjiče, Cig., kosmato g., die Stachelbeere, Blc.-C.; kačje g., der schwarze Nachtschatten (solanum nigrum), Erj. (Rok.), = pasje g., ogr.- C.; pasje g., tudi: die Zaunkirsche (lonicera xylosteum), C.; morsko g., die Meertraube (uvae marinae), die Eier des Tintenfisches, Erj. (Ž.).
-
grozdǫ̑vje, n. coll. = grozdje, C.
-
grozdǫ̑vlje, n. coll. = grozdje, KrGora- DSv.; Rosinen, Staro Sedlo- Erj. (Torb.).
-
grȗdje, n. coll. Schollen, Klumpen, ogr.- Valj. (Rad).
-
grúševje, n. coll. hruševje (Birnbäume), Mur.
-
hȃłdje, n. coll. = halodje, haložje, C.
-
hálodje, n. coll. haložje, C.
1 101 201 301 401 501
Nova poizvedba
Pripombe
Na vrh strani