Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar

v (33.001-33.100)


  1. bizārən, -rna, adj. čuden, bizarr, Cig. (T.).
  2. bízast, adj. mit den "bize" bekleidet, bizasti narod, C.
  3. bíze, f. pl. weißes, leinenes Beinkleid, Cig., C. (hlače iz belega platna, kakršne nosijo ob Sotli, Muri in drugod, Zora V. 93.).
  4. bı̑zəc, -zca, m. repno listje, repna nat, Gorjansko (Kras)- Erj. (Torb.).
  5. bízəlj, -zlja, m. die summende Biesfliege, C.; — iz nem.
  6. bízen, m., V.-Cig., pogl. viza, beluga.
  7. bı̑zgəc, -əca, m. 1) mešanica kislega zelja in kisle repe, Goriška ok.- Erj. (Torb.); — 2) das Rübenkräutig, Štrek.; — 3) šaljivo = ječmen, BlKr.; ječmenova kaša: pustega "bizgeca" se boji kmet in družina, LjZv.
  8. bizíne, f. pl. = bize, Cig.
  9. bizják, m. = bezjak, C., Trst. ( Zora).
  10. bı̑zna, f. slaba drobna repa, ki se kuha prascem, Plužna pri Bolci- Erj. (Torb.).
  11. bı̑znat, adj. mit dem "bize" bekleidet, C.
  12. bīzon, m. der amerikanische Auerochs oder Bison (bos americanus), Erj. (Ž.).
  13. blȃg, blága, adj. edel; blag mož, blaga duša, blago srce, blage vere biti, sich im guten Glauben befinden, DZ.; gütig: blaga mati; wohlthuend, blage sapice; beglückend, blagi mir.
  14. blagȃjna, f. = blagajnica, DZ., nk.
  15. blagȃjnica, f. die Schatzkammer, Cig., Jan.; die Casse, Jan., Levst. (Nauk), nk.; državna b., das Aerar, DZ.
  16. blagȃjničən, -čna, adj. Cassen-, Jan., nk.
  17. blagȃjnik, m. der Schatzmeister, Cig., Jan.; der Cassier, Jan., Levst. (Nauk), nk.
  18. blagȃjniški, adj. Cassier-: b. posel, das Cassageschäft, nk.
  19. blagár, -rja, m. 1) der Universalerbe, Jan., Ist.- C.; — 2) der Warenhändler, Cig.
  20. blagaríca, f. = blagovnica, Jan., Z.
  21. blagáriti, -ȃrim, vb. impf. mit Waren Handel treiben, Cig.
  22. blagínja, f. das Wohl, die Wohlfahrt, Levst. (Nauk), Jurč.; moliti za svojo in dobrotnikov svojih blaginjo, Zv.; na občo blaginjo, zum allgemeinen Besten, Levst. (Močv.).
  23. blagọ̑, n. 1) das Gut (bonum): zdravje drago blago; das Gut = die Glücksgüter: imel je blaga in blaga, er hatte des Gutes die Fülle, Ravn.- Mik.; rodovinsko b., das Familiengut, Cig.; krivično b., unrecht Gut; — 2) das Vieh, Cig., Jan., Kras- Erj. (Torb.), Dol.; blágo, BlKr., jvzhŠt.; — strižno b., das Wollvieh, Jan.; — 3) die Ware; dobro, slabo b.; drobno b., kurze Ware, Cig., Jan., nk.; b. na pokaz, Warenproben, DZ.; vozno b., Frachtgut, Cig., Jan., nk.
  24. blagočȗt, m. = blagočutje, Jan.
  25. blagočȗtje, n. das Zartgefühl, Cig., Jan.
  26. blagodȃr, m. der Segen: b. evropske omike, Glas.; Nisi zaklepal doma ti žlahtnega blagodarova, Preš.
  27. blagodárən, -rna, adj. wohlthätig, segenbringend, Jan.
  28. blagodȃt, f. die Wohlthat, der Segen, Jan., C., Zv., Zora; kako blagodat nakloniti komu, LjZv.; — die Gnade, Jan., Vrt.
  29. blagodȃtən, -tna, adj. segensreich: blagodatna žetva, C.
  30. blagodẹ̑jəc, -jca, m. der Wohlthäter, Bes.
  31. blagodẹ́jən, -jna, adj. wohlthuend, wohlthätig, C.; za blagodejne namene kaj dati, nk.
  32. blagodẹ̑jnik, m. der Wohlthäter: kri in blago darovati svojemu blagodejniku, Zv.
  33. blagodišèč, -ę́ča, adj. wohlriechend, Jan., nk.
  34. blagodúšən, -šna, adj. edelmüthig, Cig., Jan., nk.
  35. blagodȗšje, n. der Edelsinn, der Edelmuth, Jan., Cig. (T.), nk.
  36. blagodúšnost, f. die Edelmüthigkeit, der Edelmuth, Cig., Jan., nk.
  37. blagoglásən, -sna, adj. wohlklingend, wohllautend, euphonisch, Cig. (T.), nk.; rus.
  38. blagoglȃsje, n. der Wohlklang, der Wohllaut, die Euphonie, Cig., Jan., Cig. (T.), nk.
  39. blagoglásnost, f. der Wohllaut, nk.
  40. blagohlę́pnost, f. die Habsucht, kajk.- Valj. (Rad).
  41. blagohǫ́tən, -tna, adj. wohlwollend, wohlgeneigt, nk.
  42. blagohǫ́tnost, f. das Wohlwollen, die Wohlgeneigtheit, nk.
  43. blagomẹ̑rje, n. die Eurythmie, Cig. (T.).
  44. blagomílost, f. die Gnade, C.
  45. blagoníca, f., Jan., Cig., pogl. blagovnica.
  46. blagonǫ́sən, -sna, adj. segen-, heilbringend, Jan., nk.
  47. blagoplǫ́dən, -dna, adj. gute Früchte tragend, vortheilhaft, C., Zora.
  48. blȃgọr, 1) interj. wohl! Heil! blagor vam! blagor si vam, Kr.; blagor si ga tistemu, LjZv.; blagor je tem očem, katere vidijo, kar mi vidimo, Dalm., (enako tudi Dict., Kast.); — 2) blagor m., blagore deliti komu, jemanden glücklich preisen, Cig., Dol.- Levst. (Sl. Spr.); (napačno: blagor, das Wohl, Mur., Cig., Jan.; prim. Levst. (Sl. Spr. 140.)); prim. stsl. blagože.
  49. blagorazȗmje, n. das Verständnis, Cig. (T.); po pravičnem blagorazumju, nach billigem Ermessen, DZ.
  50. blagorazúmnost, f. die Verständigkeit, die Klugheit, Cig. (T.).
  51. blagorcì, m. pl. blagorcè deliti = blagore deliti, Dol.- Levst. (Sl. Spr.).
  52. blȃgọrčən, -čna, adj. behäbig, Jan.
  53. blagorǫ́dən, -dna, adj. wohlgeboren (v naslovih), Mur., Cig., Jan., nk.
  54. blagorǫ̑dje, n. Vaše blagorodje! Euer Wohlgeboren! Cig., nk.
  55. blagorǫ̑dnik, m. der Adelige, pl. blagorodniki, der Adel, Cig. (T.).
  56. blagorǫ́dnost, f. die edle Herkunft, Mur., Jan.
  57. blagosŕčən, -čna, adj. edelherzig, Cig., Jan., nk.; gutmüthig, Cig., Jan., gemüthlich, Cig. (T.).
  58. blagosȓčje, n. = blagosrčnost, Jan.
  59. blagosŕčnost, f. die Edelherzigkeit, der Edelmuth, Cig., Jan.; — die Gutmüthigkeit, Cig., Jan.; die Gemüthlichkeit, Cig. (T.).
  60. blagọ̑st, f. 1) edle Güte, Mur., Cig., Jan.; die Gutmüthigkeit, Cig. (T.); — 2) die Glückseligkeit, das Glück, Mur., Jan.; po tebi, o gospod, vsa pride blagost, Ravn.; v Boga svojo blagost staviti, in Gott sein Heil suchen, Ravn.; za domovine slavo in blagost, Slom.; In vi ste vedno blagost uživali, Levst. (Zb. sp.); blagost vam bodi! Gor.
  61. blagostȃnje, n., Cig., Jan., pogl. blaginja, blagovitost.
  62. blagọ̑stən, -stna, adj. glückselig, Mur., C.
  63. blagostíti, -ím, vb. impf. beseligen, beglücken, Bes.
  64. blagóta, f. 1) der Edelmuth, C.; — 2) die Glückseligkeit, M.; — blagote, die Segnungen, Jan.; razširjal je blagote sv. vere, ZgD.
  65. blagotína, f. = dragotina, Mur., Cig., Jan.
  66. blagougǫ́dən, -dna, adj. 1) wohlgefällig: očem b., Vrt.; — 2) gefällig: izza novih blagougodnih nasvetov, durch weitere gefällige Intervention, Levst. (Močv.); stsl.
  67. blagougǫ̑dje, n. das Wohlgefallen, Cig. (T.); stsl.
  68. blagouspẹ́šnost, f. das Wohlgedeihen, Cig. (T.).
  69. blágriti, -im, vb. impf., Jan., pogl. blagorovati.
  70. blagútati, -am, vb. impf. taumeln, im Gehen wanken, Guts., Cig., Jan.; (blagutáti, Mur.).
  71. blána, f. das Häutchen, das Pergament, Mik. (Et.).
  72. blánja, f. 1) das Brett, Mur., Cig., Jan., SlGor.- C., ogr.- Valj. (Rad); Blanje režem ino nje Lepo skoblim, Danj. (Posv. p.); — 2) der Holzklotz, C., Ajdovščina- Erj. (Torb.); — 3) der Lagerbaum für Weinfässer, Kras- Erj. (Torb.); (blana, Črniče); — mala gredica, Pliskavica (Kras); prim. it. piana, das Brett, C.
  73. blánjica, f. dem. blanja, das Brettchen, Mur., Cig.
  74. blankēt, m. neizpolnjen list, das Blanquett, Cig.; — prim. golica 3).
  75. blása, f. 1) weißer Stirnfleck des Pferdes, Mik.; — 2) ein Kuhname, Tolm.- Erj. (Torb.); prim. srvn. blasse, Mik. (V. Gr. I. 321.); kor.-nem. Plessa, ein Kuhname.
  76. blȃsk, m. der Kreuzschnabel, Cig., Jan.
  77. blȃtən, -tna, adj. kothig, schlammig; blatno je, es ist kothig; ves b., ganz mit Koth beschmutzt.
  78. blatína, f. der Schmant ( min.), Cig. (T.).
  79. blátiti, blȃtim, vb. impf. mit Koth beschmutzen; Le proč, le proč od hiše ž njo, Da ne bo praga blatila! Npes.-K.
  80. blȃtnast, adj. kothig, schlammicht, Cig.
  81. blȃtnat, adj. = blaten, Cig., Jan., Nov.
  82. blatnę̑nica, f. das Kothwasser, C.
  83. blȃtnica, f. 1) das Sumpfwasser, Cig. (T.); — 2) (squalius Agassizii), neka riba iz Nevljice, pri Kamniku- Erj. (Torb.).
  84. blȃtnik, m. die gelbe Teichrose (nuphar luteum), Tuš. (R.).
  85. blatnjáč, m. der Kothige, C.
  86. blatnjáča, f. die Kothige, C.
  87. blatnják, m. = blatnjač, Jan.
  88. blȃtnost, f. die Kothigkeit, Cig.
  89. blátọ, * n. 1) der Koth, der Schlamm; blato je, es ist kothig; iz blata v lužo, = aus dem Regen in die Traufe, Z.; začne v zlatu, neha v blatu, = hoch geflogen, tief gefallen, C.; — die Excremente: človeško blato; — 2) der Morast, Cig., Jan., Cig. (T.), Nov.; tudi: pl. blata, Cig., Polj.
  90. blatocòk, -cǫ́ka, m. der Schmierer, C.
  91. blázən, -zni, f. der Frevel, Mur.; (tudi: blázən, -zna, m., Valj. [Rad]).
  92. blázən, -zna, m. der Irrsinnige, Cig., Jan., C., Levst. (Pril.), nk.
  93. blázən, -zna, adj. irrsinnig, Habd., Cig., Jan., C., nk.
  94. blázẹr, interj. = blagor: blazer tebi! C.
  95. blazína, f. 1) der Bettpfühl, das Kissen, Cig., Jan., C., Rib.- M., ogr.- Valj. (Rad); die Matratze, Mik., das Federbett, Cig., Ptuj; — 2) der Fuß- oder Handballen, V.-Cig., Cig. (T.); — 3) der Lagerbalken: a) des Daches, Tolm.- Erj. (Torb.); na blazine se opira vse ostrešje, Gor.; b) des Dreschbodens, Cig., Naklo ( Gor.); c) unter Fässern, Naklo ( Gor.); d) die Schwelle ( z. B. bei der Eisenbahn): hrastove blazine, LjZv.; (bei einer Brücke), Cig.; e) eine wagerechte Stange am Gerüst, worauf die Bretter des Gerüstes ruhen, die Rüststange, V.-Cig.; f) das Well- oder Zapfenlager, Jan., Cig. (T.), Savinska dol.; g) oni del voza, v katerem tiče ročice, Z.; der Rungstock, Cig.; — der Querbaum des Schlittens, V.-Cig.; h) das Pfluggestellchen, Cig.
  96. blazı̑nar, -rja, m. der Polstermacher, Cig.
  97. blazínast, adj. polsterartig, gepolstert, Cig., Let.
  98. blazínica, f. dem. blazina; 1) das Kisschen, Cig.; podzglavna b., das Kopfkissen, DZ.; — 2) der Handballen (unter dem Daumen), Cig.; — 3) die Zapfenpfanne, Cig., Erj. (Min.); — 4) das Kipfstockholz am Rüstwagen, Cig.
  99. blazíniti, -ı̑nim, vb. impf. polstern, Mur., Cig., Jan., C., nk.
  100. blazinjáča, f. = blazinjak, Zora.

   32.501 32.601 32.701 32.801 32.901 33.001 33.101 33.201 33.301 33.401  



  Nova poizvedba      Pripombe      Na vrh strani


Strežnik Inštituta za slov. jezik Fr. Ramovša ZRC SAZU Iskalnik: NEVA