Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar
s (76.639-76.738)
-
zaokroglíti, -ím, vb. pf. abrunden ( stil.), Cig. (T.).
-
zaokrǫ́ženje, n. die Abrundung: z. županij, SlN.
-
zaokrǫ́žiti, -im, vb. pf. abrunden, Cig. (T.), Žnid.; leča je zadaj bolj zaokrožena (gekrümmt) nego spredaj, Žnid.; arrondieren, nk.
-
zaoliti, -im, vb. pf. fest einschlagen ( z. B. einen Pfahl), vzhŠt.; — prim. olih.
-
zaonẹ̑gati, -am, vb. pf. etwas, was man nicht nennen kann oder will, beginnen, Z.
-
zaǫ̑ra, f. nav. pl. zaore = vratje, die Anwand eines Ackers, der Ackerrain, C.
-
zaoráti, -orȃm, -órjem, vb. pf. 1) durch das Pflügen verdecken, einackern, unterackern, Cig.; gnoj z., Cig.; durch Pflügen ausfüllen, zupflügen: jamič z., Cig.; — z. mejo, den Rand des Ackers abpflügen, Cig.; — 2) beim Ackern hineingerathen: z. v tujo njivo; — ( fig.) auf einen Abweg gerathen, Jan.; = z. jo: tako daleč smo jo zaorali! Levst. (Zb. sp.); — 3) zu ackern anfangen: z. njivo, Cig.; — ( fig.) le pridi! zaorala bova, da boš čutil (= tepen boš), jvzhŠt.; — 4) verackern: z. čas, Cig.
-
zaǫ̑rglati, -am, vb. pf. auf der Orgel zu spielen anfangen; (ein Stück) auf der Orgel aufspielen.
-
zaotǫ́riti, -im, vb. pf. die Fassdauben mit der Kimme versehen, kimmen, Cig.
-
zapàd, -páda, m. 1) der Untergang (der Himmelskörper), Jan., nk.; — der Westen, Jan., nk.; (po drugih slov. jez.); — 2) der Verfall ( z. B. eines Wechsels), Cig., C.; — (= Verlust), C.; z. zavarščine, der Cautionsverfall, Cig.; — 3) das Fallthürlein in den Schlössern, Cig.
-
zapádati, -pȃdam, vb. impf. ad zapasti; 1) zufallen: pokrov, kljuka zapada, Cig.; — 2) verfallen, M.
-
zapȃdəc, -dca, m. 1) der Einfallhaken ( z. B. in Uhren), V.-Cig.; — 2) kar kdo zapade, die Strafe, Dict.
-
zapȃdək, -dka, m. 1) das Contingent, Cig. (T.), DZ.; — 2) die Strafe, C.
-
zapádən, -dna, adj. 1) = zahoden, westlich, Jan., nk.; ( prim. zapad 1)); — 2) Zug-: zapȃdni most, die Zugbrücke, Pot.- Cig.; zapadna mreža, das Zugnetz, V.-Cig.; — 3) Verfalls-: zapadni rok, die Fallfrist, Cig., Jan., DZ., nk.; — 4) z. sneg, t. j. sneg, ki obleži, Kr.
-
zapádenəc, -nca, m. = gost, droban, suh sneg, ki ne izgine tako hitro, jvzhŠt.
-
zapȃdka, f. 1) der Vogelschlag, (damit Vögel zu fangen), Cig., Jan., M.; — 2) der Fallhaken in einem Schloss, Dol.; — 3) žena je na zapadki (= blizu poroda), Dol.
-
zapadlína, f. = zapadlo blago, das Verfallsgut, Cig.
-
zapadljìv, -íva, adj. kar lahko zapade, confiscabel, Cig.
-
zapȃdnica, f. 1) der Thorriegel, Guts.; — 2) die Falle, Cig.
-
zapȃdnik, m. 1) = zahodni veter, Zora; — 2) der Klinkenhaken, in welchen das Ende der Klinke fällt, Cig.; — 3) die Luftklappe vor der Öffnung des Blasebalges, die Sperrklappe, Cig.; — 4) ein größerer, auf dem Geleise eines Gebirgsweges liegender Stein, Dol.; — 5) = zapaden sneg, Dol.
-
zapádniti, -pȃdnem, vb. pf. = zapasti, C.
-
zapadnják, m. 1) = zahodni veter, Cig. (T.); — 2) der Westeuropäer, C.; der Anhänger westeuropäischer Anschauungen, SlN.
-
zapadnjȃštvọ, n. westeuropäische Anschauungen, SlN.
-
1. zapáhniti, -pȃhnem, vb. pf. zu fachen oder zu blasen anfangen, Habd.- Mik.
-
zapáhnjenje, n. 1) die Vollstopfung; — 2) die Verriegelung, Cig.
-
zapȃjanje, n. das Berauschen, Mur.
-
zapȃjati, -am, vb. impf. ad zapojiti; berauschen, Mur.; z. se, sich betrinken, C.
-
zapálən, -lna, adj. Zünd-: Cig.; zapȃlna tvarina, der Zündstoff, Cig. (T.); zapalno steklo, das Brennglas, Cig. (T.).
-
zapalíšče, n. der Verbrennungspunkt, h. t.- Cig. (T.).
-
1. zapáliti, -im, vb. pf. = zažgati, versengen, verbrennen; obleko, lase si z.; — brennen machen, anzünden; hišo komu z.; pipo si z.; — losbrennen, Jan.; z. top, Cig.; z. se, Feuer fangen, sich entzünden, Cig.; — stark einheizen, Mur.
-
2. zapalíti, -ím, vb. pf. mit Schlamm überziehen: voda je travnike zapalila, Cig., C.
-
zapámetiti, -im, vb. pf. dem Gedächtnisse einprägen, im Gedächtnisse bewahren, Mur., Jan., jvzhŠt., C.; z. si, sich merken, Z.
-
zapámtiti, -im, vb. pf. = zapametiti: z. si kaj, Jan., Cig. (T.); — hs.
-
zapȃr, m. das Verkochwasser für Fässer, C.
-
zapȃra, f. 1) die Verbrühung, Cig.; — 2) das Verkochwasser für Fässer, C.; — 3) schwüle Luft, Kr.- Valj. (Rad).
-
zapȃrica, f. 1) neka bolezen na parkljih pri goveji živini, Notr.; — 2) = soparica, C.; — jed se (v zaprti posodi) v zaparici (im Dunst) meči, Vod. (Izb. sp.).
-
zapáriti, -pȃrim, vb. pf. 1) ausbrühen, Cig.; sod z., Cig., M.; — mleko z., da se usiri, C.; — zaparjen, schamroth, Cig.; — 2) = s prevročim kropom popariti, verbrühen, Vod. (Izb. sp.).
-
zapárjati, -am, vb. impf. ad zapariti; ausbrühen, sode z., Cig.
-
zapȃž, m. die Verschalung, die Bretterwand, Cig.
-
2. zapaževáti, -ȗjem, vb. impf. ad zapaziti, Z., DSv.
-
zapážiti, -pȃžim, vb. pf. verschalen, mit Brettern verschlagen; — verstopfen, Cig., M.; = zatlačiti, n. pr. s slamo, Kr.
-
zapȃžnik, m. der Sparren, der von der Ecke ( z. B. eines Walmdaches) nach oben geht, der Lehnsparren, V.-Cig.
-
zapečȃtba, f. die Versiegelung, die Obsignation, Cig.
-
zapečátiti, -ȃtim, vb. pf. versiegeln; pismo z.; zapečačen, versiegelt, C., ogr.- Valj. (Rad); unter Siegel legen, Siegel anlegen; z. omare, sobo.
-
zapę̑čək, -čka, m. der Raum zwischen Wand und Ofen (gewöhnlich mit einem Sitz), der Ofenwinkel; v zapeček sesti; stari mož kobaca na klop in še eno stopnjo više v zapeček, Jurč.; — tudi zápečək, Dol.; zapečə̀k, -čkà, Gor.
-
zapéči, -péčem, vb. pf. 1) hineinbacken; — 2) ausbacken, hart backen; dobro zapečeno, gut ausgebacken; kup dobro zapečenih regelj, Erj. (Izb. sp.); — 3) hartleibig machen: ta jed me vselej zapeče (verstopft mich), Kras, Ip.- Erj. (Torb.); živali se zapeče (wird hartleibig), Št.; zapečen biti, hartleibig sein, keine Öffnung haben, Cig., Jan.; ( pos. o živali): žival je zapečena, Kras, Ip., Lašče- Erj. (Torb.); zapečeno blato, harte Excremente, Lašče- Levst. (M.); — 4) beim Backen, Braten verderben, verbacken, verbraten, Mur., Cig., Jan.; — 5) einen brennenden Schmerz verursachen; ( fig.) to ga je v srce zapeklo, das that ihm in der Seele weh, Mur.; besede moje so jih zapekle, LjZv.; ta strogost ga je zapekla in razžalila, LjZv.; — 6) z. v lica = zardeti, roth werden, Cig., Jan.; V lice zapekla sem, Vod. (Pes.); kako je v lice zapekla! Erj. (Izb. sp.).
-
zapę̑čkar, -rja, m. der Ofenhocker, Let.; — der Spießbürger, C.
-
zapečnják, m. 1) der Ofenhocker, Cig., Jan.; — der Spießbürger, Jan.; — 2) = zapeček, C.
-
zapəhníti, -páhnem, vb. pf. 1) zustoßen, zuriegeln: duri, vrata z., Cig., Jan., M., C.; — 2) verstopfen, voll stopfen, Cig., Jan.; z. si želodec, C., Z.; z. svinje z mastno krmo, da potlej malo jedo, Levst. (M.); — z. se, sich den Magen vollstopfen, Cig.; — zapehnilo se mi je, ich habe keinen Appetit mehr, Savinska dol.; — (durch Nähen) verstopfen, Jan.; rokavico z., Kor.- Cig.; nogavico z., Ravn. (Abc.)- Valj. (Rad).
-
zapę̑ka, f. 1) das Verbrennen (beim Backen), C.; — 2) die Verstopfung (des Leibes), Cig., Jan.
-
1. zapẹ́kati, -pẹ̑kam, vb. impf. ad zapeči; 1) hineinbacken: srebrne novce z. v pogače, Let.; — 2) hartleibig machen, verstopfen, Kras, Ip.- Erj. (Torb.); zapekajo nekatere jedi život, Cig.; zapeka se mu, er ist hartleibig, Cig.; tudi: zapeka se po njem, zapeka se mu po črevih, Cig.
-
2. zapəkáti, -ȃm, vb. pf. zapekan moj cilj! zapekano! tako govori pri igri tisti, ki se oddali kam od svojega mesta, pa se s tem zavaruje, da to nima potem nobenih nasledkov za-nj, Ljub.; (menda nam. zapikán, Levst. [Rok.]; prim. "zapik" in srb. "pik!" ki se nekako enako rabi pri neki otročji igri); — z. kaj, etwas vermachen, verstopfen, verwahren, Dol.; ( nav. zapkati).
-
zapektáti, -ȃm, vb. pf. = zapeketati: Do Save konjče zapektal, Npes.-K.
-
zapéljati, -pę́ljem, -peljáti, -ȃm, vb. pf. 1) fehlfahren, fehlführen, fehlleiten; z. se, fehlgehen: daleč se zapelješ, če tako misliš, Bas.; — verführen, verleiten; z. koga v greh; z. koga, da kaj stori; — 2) hinfahren, hinführen; zapelji nas v mesto; dvakrat z. gnoja na njivo, zwei Fuhren Dünger auf den Acker führen; — zapelji otroka domov! führe, geleite das Kind nachhause!
-
zapeljàv, -áva, adj. = zapeljiv, Jsvkr.; zapeljavi svet, zapeljava dobrota, Kast.
-
zapeljȃvəc, -vca, m. = zapeljivec, Mur., Kast., Rog., ogr.- Valj. (Rad).
-
zapeljevȃnje, n. das Verführen, das Verleiten.
-
zapeljìv, -íva, adj. verführerisch; zapeljivi pogledi; zapeljivo govoriti.
-
zapénəc, -nca, m. die Heftel, Cig., Jan., C., Rib.- Mik., DZ.; die Schnalle (an Kleidern u. dgl.), Cig., Jan., C.; — die Schließe an Büchern, V.-Cig.
-
zapẹ́niti, -pẹ̑nim, vb. pf. 1) mit Schaum bedecken, beschäumen, Cig.; — 2) z. se, aufschäumen, Cig.
-
zapẹnjáča, f. die Klammer, Mur., Cig., Mik.; die Spange, um Kleider zusammenzuheften, Cig.; — die Gürtelschließe, Cig.; — = zavornica, die Sperrkette, die Hemmkette (am Wagen), Mur.- Cig., Jan.
-
zapẹnjálọ, n. das Hemmeisen, Cig.
-
zapẹ̑njanik, m. der Sperrkegel an Räderwerken, ein Rad damit zu sperren, (zapenjenik) V.-Cig.
-
zapẹ̑njati, -am, vb. impf. ad zapeti, (-pnem); zuhefteln, zuknöpfen, zuschnallen; obleko, remen, pas si z.
-
zapénka, f. die Heftel, Z.; der Haken an Kleidungsstücken, Cig.; die Schließe, Cig.
-
zapéntlja, f. die Heftel, M.; die Schnalle (an Kleidern u. dgl.), (zapenklja) Cig., Ravn. (Abc.).
-
zapȇntljar, -rja, m. der Schnallenmacher, (zapenkljar) Cig., Ravn. (Abc.).
-
zapę̑ra, f. 1) die Einsperrung, der Arrest, C.; v zapero dejati, verhaften, Vod. (Izb. sp.); — 2) das Gesperr, Mur.; die Sperre, C.; das Schloss, C.
-
zapę̑rək, -rka, m. der Riegel, C.; — vodni z., die Schleuse, C.; — to, za kar se vrata potegnejo, da se zapro, Svet. (Rok.).
-
zapę̑rica, f. 1) die Sperre, der Arrest, Cig.; — das Gefängnis, Jan.; — 2) übhpt. eine Vorrichtung zum Schließen, Kr.; — das Schloss, C.; — die Charnier, Cig.; — 3) ein verschließbarer Behälter, C.; z. B. ein Kasten, M.; imam svojo zaperico, Svet. (Rok.), Gor.; — das verschließbare Gehäuse, Jan., DZ.
-
zapę̑ričən, -čna, adj. verschließbar: zaperično sito, das Deckelsieb, V.-Cig.
-
zapę̑rka, f. die Sperre, Jan.; — der Riegel, C.
-
zapę̑rnica, f. = zapornica, die Schleuse, Jan., C.; — die Charnier, Cig.
-
zapę̑rnik, m. = zapornik, die Schleusenfallthür, C.
-
zapẹščeníti, -ím, vb. pf. mit Sand anfüllen, versanden, V.-Cig.; z. se, versanden ( intr.), Jan. (H.).
-
zapę̑tək, -tka, m. der Stiefelabsatz, Mur., Danj. (Posv. p.).
-
zapẹ́ti, -pójem, vb. pf. 1) zu singen anfangen, anstimmen; z. pesen; zapoj mi kaj! sing mir etwas vor! — aufkrähen ( v. Hahne): petelin je trikrat zapel; — ertönen; zvon je zapel, struna je zapela; — 2) durch Singen um etwas kommen, versingen: z. kosilo, Cig.
-
zapę́ti, -pnèm, vb. pf. zuhefteln, zuknöpfen; srajco, suknjo, hlače si z.; z buciko z., zunadeln, Cig.; z verižico z., zuketteln, Cig.; remen si z., den Riemen zuschnallen; — ( fig.) nebo se zapne, der Himmel umwölkt sich, nebo je zapeto (ist umwölkt), C.; gora je od megel zapeta (in Wolken gehüllt), C.; s kljuko z., verhaken, Cig.; z. se, sich verhäkeln, Cig.; hangen bleiben, Jan., Svet. (Rok.); za golenico sem se zapel ob tisto mejo, Jurč.; — ( fig.) z. se za kaj, sich auf etwas caprizieren, es haben wollen, Cig.
-
zapetljȃj, m. der Knopf an einer Kleidung, Bes.; haljina z bakrenimi zapetljaji, SlN.
-
zapetljáti, -ȃm, vb. pf. 1) mit einer Schleife, Schlinge, Masche zubinden, Cig.; — 2) mit Hefteln zuschließen, zuhefteln, Cig., Jan., C.; zuhäkeln, Cig.
-
1. zapę̑tnik, m. der Knopf am Hemde (?), Cig.; — das Knopfloch, C.
-
2. zapę̑tnik, m. 1) der Nachtreter, der Nachfolger ( zaničlj.), V.-Cig., Cig. (T.), Nov.; — 2) das Fersenleder am Schuh, C.; pl. zapetniki, die beiden Fersenlederstücke an einem Paar Schuhe, (zápetniki) jvzhŠt.; — der Fersentheil des Holzschuhes, V.-Cig., C., Temljine ( Tolm.)- Štrek. (Let.).
-
zapetnják, m. das Fersenleder, vzhŠt.- C.
-
zapetováti, -ȗjem, vb. impf. auf der Ferse nachfolgen: z. komu, V.-Cig.
-
zapháti, -phȃm, -pšèm, vb. pf. 1) einstampfen, Z.; einrammeln, Jan.; — 2) zustopfen, vermachen; vsa okna dobro zaphati, Mur.; — 3) verriegeln: duri z., C.; vsa vrata so zaklenili in zaphali, Ravn.
-
zapı̑čək, -čka, m. der Zufluchtsort (kraj, kamor se kdo zapikuje, zateka): kdor poleg svojega gozdiča v sosednjih gozdih drva seka, pa se, kadar ga ima kdo videti, v svojino umika, temu ta ni za drugo nego v zapiček, Ig (Dol.).
-
zapíčiti, -pı̑čim, vb. pf. (einen spitzigen Gegenstand in etwas) hineinstoßen, (so dass er darin stecken bleibt): z. kol v zemljo, Dict., C., Dol., jvzhŠt.; cepin v les z., Gor.; — z. se v kaj, mit der Spitze in etwas hineindringend stecken bleiben: tako mu je nož v glavo zagnal, da se mu je zapičil v njo, Kr.- M.; šivanka se ji je v prst zapičila, jvzhŠt.
-
zápih, -píha, m. 1) = zamet, die Schneeverwehung, C., Savinska dol., SlGor.; — 2) der Windstoß, Jan.
-
zapíhati, -ham, -šem, vb. pf. 1) durch Blasen, Wehen verdecken, zublasen, zuwehen, Cig.; — 2) zu blasen, zu wehen anfangen, Cig., M.
-
zapihljáti, -ȃm, vb. pf. sanft zu wehen anfangen.
-
zapíhniti, -pı̑hnem, vb. pf. 1) durch einen Blasehauch verschließen, zublasen, Cig.; — 2) zu wehen anfangen: vetrc zapihne, Slom.- Jan. (Slovn.).
-
zapíjati, -am, vb. impf. ad zapiti, Cig.; vertrinken: če zapijam, zapijam svoje, Jurč.
-
zapìk, adv. z. sem = zap(ə)kan sem (pri igri), Ig (Dol.).
-
zapíkniti, -pı̑knem, vb. pf. = zapičiti, C.; v zemljo zapiknjena sablja, Let.; meč se je v deblo zapiknil, Glas.
-
zapikováti, -ȗjem, vb. impf. ad zapikniti, zapičiti, Z., Bes.; — ( pren.) z. se kam = zatekati se kam, seine Zuflucht nehmen, Ig (Dol.).
-
1. zapíliti, -pı̑lim, vb. pf. 1) einfeilen, Cig.; — z. se v koga, sich in jemanden verbeißen, SlN.; — 2) anfeilen, anfangen zu feilen, Cig.; — 3) durch Feilen verderben, verfeilen, Cig.
-
2. zapíliti, -im, vb. pf. ver-, zuspunden, Cig., Vest., jvzhŠt.; — prim. pilka.
-
zapílkati, -am, vb. pf. zuspunden, Cig.
-
zapináča, f. die Schnalle, C.; — die Klammer, C.
-
zapinȃłnica, f. die Schließe, C.
76.139 76.239 76.339 76.439 76.539 76.639 76.739 76.839 76.939 77.039
Nova poizvedba
Pripombe
Na vrh strani