Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar
s (76.039-76.138)
-
zajẹ́dati, -am, vb. impf. ad zajesti; 1) z. koga, beim Essen zu verdrängen oder ihm zuvorzukommen suchen, so dass er zu kurz kommt, Cig., C.; ( fig.) jemanden in seinen Rechten verkürzen, Fr.- C.; — 2) durch Essen verbrauchen, verzehren, verprassen, Cig.; — 3) hineinbeißen, M.; zajeda me, ich habe Bauchgrimmen, Celjska ok.- C.; — zajeda mi kaj, es wurmt mich etwas, Glas.; — als Schmarotzerpflanze an anderen Pflanzen wachsen, C.; ta rastlina ne zajeda drevesa, Zv.; — 4) mit beißenden Worten necken, Cig., M., Ip.; chicanieren, Jan.; — 5) z. se, sich einfressen, Z.; morje se zajeda v suho zemljo (bildet Einbuchtungen), Jes., Zora.
-
zajẹ́dav, adj. parasitisch, Jan.
-
zajẹ́davəc, -vca, m. 1) der Parasit, Bes.; dom se napolni s smešničarji, hotnicami in zajedavci, LjZv.; — zajedavci, die Parasiten ( zool.), Cig. (T.); — 2) ein bissiger Mensch, Valj. (Rad); — 3) der Verzehrer, Cig.
-
zajẹ́davica, f. das Bauchgrimmen, Cig., C.
-
zajẹ́davka, f. 1) die Schmarotzerpflanze, Cig., Jan., Cig. (T.); zajedavke (orobancheae), Tuš. (B.); — 2) die Verzehrerin, Cig.
-
zajẹ́dən, -dna, adj. = zajedav, schmarotzerisch, Šol.; zajedna kopriva, die Schmarotzernessel, Cig.
-
zajẹdljìv, -íva, adj. bissig, anzüglich, Cig., Jan.; zajedljive besede, Cig., M.; zajedljiv jezik, Vrtov. (Sh. g.).
-
zajẹ̑dnica, f. das Schmarotzerthierchen, C., Nov.; — die Schmarotzerpflanze, Cig.
-
zajédnọ, adv. zugleich, Mur., Cig., Jan.; zusammen, C.; beisammen, Cig., Jan.; pojdeva z., LjZv.; — hs.
-
zaję́kniti, -ję̑knem, vb. pf. aufschreien, Svet. (Rok.).
-
zájəm, -jma, m. die Anleihe, das Anlehen, Št.- Cig., Jan., Cig. (T.), C.; državni z., das Staatsanlehen, Cig. (T.); posilni z., das Zwangsanlehen, Cig., DZ.; loterijski z., das Lotterieanlehen, DZ.; zajma nihče rad ne vrne, Fr.- C.; v z. vzeti, dati, auf Borg nehmen, geben, borgen, Cig., Slom.- C., Fr.- C.; = na z. vzeti, dati, Cig., Fr.- C.; — der Vorschuss, DZ.; poštni z., der Postvorschuss, DZ.; — (zajèm, -ję́ma, Jan.).
-
zajẹmáč, m. das Schöpfgefäß, die Schöpfgelte, Cig., C.; — der Schöpfeimer: z. mu je v štirno padel, jvzhŠt.
-
zajẹmáča, f. der Schöpflöffel, Fr.- C.
-
zajẹmáłən, -łna, adj. zum Schöpfen dienend: zajẹmȃłnọ kolo, das Schöpfrad, DZ.
-
zajẹ̑malica, f. 1) der Schöpflöffel, Blc.-C.; — 2) der Schöpfeimer, Fr.- C.
-
zajẹmalíšče, n. der Schöpfplatz, V.-Cig., Fr.- C.
-
zajẹmȃłnica, f. der Schöpflöffel, DZ.
-
zajẹmálọ, n. das Schöpfzeug, Cig.
-
zajẹ̑manje, n. das Schöpfen.
-
zajẹ̑mati, -mam, -mljem, vb. impf. ad zajeti; 1) schöpfen; vodo s košem, rešetom z. = etwas Vergebliches thun, sich vergeblich abmühen, Mur., Cig., Nov.; kolesa pesek zajemajo, die Räder sinken ein, mahlen (wenn sie in tiefem Sande gehen, der über den Felgen zusammenläuft), Cig.; Je nadelana cesta, Ne zajemajo pesta, Vod. (Pes.); tudi z. se: pesto se zajemlje, Z.; — z. se, Wasser fangen, Z.; čoln se je zajemal, potoniti je nevarnost, Ravn.; — 2) umzingeln, Jan.; zveri z mrežami z., Cig.; — 3) borgen, C.; — 4) = zanimati, interessieren, Cv.
-
zajẹmȃvčək, -čka, m. die Schöpfgelte, Jan. (H.).
-
zajẹmȃvəc, -vca, m. človek, kateri zajema, der Schöpfer, Cig., Jan.
-
zajẹmȃvka, f. 1) ženska, katera zajema, die Schöpferin, Cig., Jan.; — 2) das Schöpfgefäß, Vod. (Izb. sp.).
-
zajemljìv, -íva, adj. = zanimiv, interessant, Cv.
-
zaję̑mnica, f. 1) das Schöpfgefäß, Vod. (Izb. sp.); — 2) ein Stück von einer Herde auf den Alpen, zajemnice, die Herde, V.-Cig.
-
zaję́tən, -tna, adj. zajetno je sploh vse, kar ni tenko ali šibko in česar je mnogo zajeti ali prijeti, če tudi nema v sebi posebne moči (največ le o človeškem in živalskem telesu): z. človek, vol, konj, zajetna noga, roka, redkeje: to drevo je zajetno, ima zajetno deblo, zajetne veje, Lašče- Erj. (Torb.); zajetno telo, Vrt.; nekoliko zajetna ali pravilna vzrast, Jurč.; trot je nekaj daljši, a dosti zajetnejši od čebele, Levst. (Beč.).
-
zaję́ti, zajámem, zajmèm, (zájmem), vb. pf. 1) einmal schöpfen; s korcem, z roko vode z.; juhe z žlico z.; korec vode mi zajmi! zajmite z nami! esset mit uns, Cig., Jan.; z lopato z., mit der Schaufel auffassen, Cig.; — 2) in Besitz nehmen, occupieren: on zajme po meni (nach mir), Svet. (Rok.); — 3) umringen, umzingeln, einschließen; z. sovražnike, Cig., M.; vojaki so trumo tujcev zajeli, Blc.-C.; mreža zajme ribe, Jap.- Valj. (Rad); — vesela družba vas je zajela, Erj. (Izb. sp.); — z. koga (z besedo), jemanden packen, ihm eine scharfe Lection geben, Krelj; — noč nas je zajela, die Nacht hat uns ereilt, Cig.; — 4) denar z., Geld auf Zinsen aufnehmen, Blc.-C., Z.
-
zaję́tje, n. die Einschließung, Jan.; — die Gefangennehmung, Jan.; — die Gefangenschaft, Jan., DZ.
-
zaję̑tnik, m. der Kriegsgefangene, Jan., Cig. (T.), Nov., Glas.
-
zajẹ̀z, -jẹ́za, m. die Schüttung im Wasserbau, Cig.; der Damm, Nov.- C.
-
zajẹ̑za, f. die Verdämmung, bes. der Mühlendamm, das Flutbett bei Mühlen, Jan., M., Fr.- C.; tudi: zájẹza, C., vzhŠt.
-
zajẹ́zditi, -jẹ̑zdim, vb. pf. 1) besteigen, (um zu reiten): z. konja; — 2) fehlreiten; s pota kam z., Cig.; In zajezdi v gosto drevje lesa, Levst. (Zb. sp.); — z. v kaj, na kaj, an etwas anreiten, Cig.; z. h komu, bei jemandem anreiten, Cig.
-
zaję̑zerən, -rna, adj. = zajezerski, Cig.
-
zaję̑zerje, n. die Gegend hinter dem See, Cig.
-
zajẹzíti, -ím, vb. pf. eindämmen; ver-, zudämmen, potok, reko z.; — z. jez, einen Deich zuschlagen, V.-Cig.; z. se, sich verstopfen, Gor.
-
záji, m. pl. 1) der hintere Theil eines Hauses, Stalles, C.; — 2) = zadki, das Hintergetreide, Mur., Fr.- C., vzhŠt.; — prim. zaje.
-
zȃjka, f. 1) die Häsin; — kozje ime, Krn, Podmelci- Erj. (Torb.); — 2) der Rapunzel (campanula rapunculus), Cig., Tuš. (B.); (phyteuma pauciflorum), Medv. (Rok.).
-
zájmovən, -vna, adj. Vorschuss-: zajmovno društvo, der Vorschussverein, DZ.
-
zájmovnica, f. die Vorschusscasse, DZ.
-
zájmovničən, -čna, adj. die Vorschusscasse betreffend: zajmovnične knjige, DZ.
-
zajǫ́kati, -kam, -čem, vb. pf. 1) zu weinen anfangen; = z. se; z. se na ves glas; — 2) zajokan, verweint; ves zajokan.
-
zȃjtra, adv. morgen früh, Guts., Cig., BlKr.- LjZv.
-
zȃjtrẹ, adv. 1) morgen früh, Jarn., Jan.; — 2) morgen, Rož.- Kres.
-
zȃjtrk, m. das Frühstück, Mur., Cig., Jan., nk.
-
zȃjtrkovati, -ujem, vb. impf. frühstücken, Mur., Cig., Jan., nk.
-
zȃjtrnica, f. das Frühstück, Cig., Jan., M.
-
zȃjtrnja, f. das Frühstück, Notr.- Burg. (Rok.).
-
zȃjtrọ, adv. 1) morgen früh, Cig., Jan., Met.; — 2) morgen, Ravn.; danes ali zajtro, Trub.
-
zȃjtrovati, -ujem, vb. impf. frühstücken, Z., Notr.- Burg. (Rok.).
-
zajútra, adv. 1) = za jutra, morgens, Cig.; — 2) morgen früh, Jan.; — 3) morgen, Kast.
-
zakacáti, -ȃm, vb. pf. 1) verschmieren, verklecksen, Z.; z. kaj v knjigo, etwas ins Buch hineinschmieren, Cig.; — z. se, sich (mit Koth) beschmutzen: ves se je zakacal, ko je šel po blatu, BlKr.; — 2) einen Fehler begehen, etwas verschulden, sich vergehen, vzhŠt., ogr.- C.
-
zakadíti, -ím, vb. pf. 1) mit Rauch erfüllen, z. izbo, Cig.; sode z žveplom z., die Fässer mit Schwefel einbrennen, schwefeln, Cig.; — z. se, Rauch anziehen, Cig.; zakajena soba, hiša, ein angeräuchertes, rauchgeschwärztes Zimmer, Haus, Cig.- Z.; — z. komu, jemandem etwas unter die Nase reiben, Ig (Dol.); — 2) z. se, zu rauchen anfangen; aufrauchen; nekaj se je tam za gozdom zakadilo; — = pokaditi se, verdrießen: dekletom se je malo zakadilo, (ko so jih zavrnili), Burg.; — 3) z., werfen, schleudern; z. se v koga, auf jemanden losstürzen; z. se med sovražnike, in die feindlichen Reihen einsprengen; — 4) verrauchen; veliko denarja na leto z.
-
zakàj, I. adv. warum? zakaj se smeješ? ne vem, zakaj se smeje; — II. conj. denn, Meg., Boh., Dalm., Schönl., Jsvkr., Cig., Jan., Št.- C.; ( prim. it. per che, denn).
-
zakȃlati, -am, vb. pf. spalten, Jan. (H.).
-
1. zakalíti, -ím, vb. pf. mit Koth bedecken: voda je seno zakalila, SlGor.- C.; — trüben, Jan. (H.).
-
2. zakalíti, -ím, vb. pf. verfrischen, härten: z. železo, Cig., C.
-
zakalúžati, -am, vb. pf. mit Koth beschmutzen, Jan. (H.).
-
zakamenẹ́ti, -ím, vb. pf. = okameneti, Z., Vest.
-
zakániti, -kȃnem, vb. pf. zakane mi kaj, es stößt mir etwas Übles zu, Fr.- C.
-
2. zakápati, -kȃpam, -pljem, vb. pf. durch Tropfen verstopfen, zutröpfeln, Cig., M.; s smolo z., verpichen, Cig., M.
-
zakȃšljati, -am, vb. pf. aufhusten.
-
zakávčiti, -kȃvčim, vb. pf. einhäkeln, Lašče- Levst. (Rok.).
-
zakȃvkati, -am, vb. pf. zu schreien anfangen oder aufschreien wie die Dohle o. die Truthenne.
-
zakávljiti, -im, vb. pf. mittelst eines Hakens ergreifen, haken, Cig.
-
zakegljáti, -ȃm, vb. pf. beim Kegelspiel verspielen.
-
zakídati, -kı̑dam, vb. pf. durch die Handlung des Schaufelns zudecken, zuschaufeln; z. jamo, Cig.; — mit Koth verstopfen: lastovka gnezdo zakida, Levst. (Zb. sp.); — z. se, sich verstopfen (von der Nase): nos se mi je zakidal, zakidan nos, jvzhŠt.; oči so že vse od cestnega praha zakidane (verunreinigt), Jurč.
-
zakidávati, -am, vb. impf. ad zakidati, Levst. (Zb. sp.).
-
zakı̑hniti, -kı̑hnem, vb. pf. = kihniti, Jan. (H.), Jsvkr.
-
zakilavẹ́ti, -ím, vb. pf. verbutten ( v. Pflanzen, wenn sie nicht gehörig wachsen), Cig.
-
zakíljati, -am, vb. impf. ad zaklati, Vrsno- Erj. (Torb.).
-
zakímati, -am, vb. pf. 1) zu nicken (= zu schlummern) anfangen, Cig., Vrt.; — 2) vernicken: ves čas z., Cig.
-
zakípati, -am, vb. pf. zakipane oči, mit Schmutz, Eiter verunreinigte, verklebte Augen, C.
-
zakipẹ́ti, -ím, vb. pf. zu wallen anfangen; zakipelo je mleko v loncu; zakipelo je morje; — zakipelo je v njem, er gerieth in Affect; naglo mu zakipi, er geräth leicht in Zorn, Cig.; majhen piskrc hitro zakipi, jvzhŠt.
-
zakípniti, -kı̑pnem, vb. pf. zakipnjeno oko, ein mit Eiter verunreinigtes, verklebtes Auge, C.
-
zaklàd, -kláda, m. 1) der Schatz; z. kopati; zaklade nabirati; — der Fonds, Cig., Jan., Nov., nk.; z. zemljiške odveze, der Grundentlastungsfonds, Jan.; ustanovni z., der Stipendienfonds, Nov.; — 2) = zaklada 1), das Pfand, Guts.- Cig., C.
-
zaklȃda, f. 1) das Pfand, Meg., Boh., Schönl.- Valj. (Rad); — 2) = zaloga, der Vorrath, V.-Cig.; der Verlag, die Niederlage, Nov.- C.
-
zaklȃdanje, n. die Versorgung; z. z živežem, die Verproviantierung, Cig.
-
zaklȃdati, -am, vb. impf. 1) für den Vorrath sorgen, verlegen, versorgen; z. koga s čim; obrtnika z blagom z.; z. vojsko z živežem, Lebensmittel für die Armee liefern; z vinom se z., sich mit Weinvorrath versehen; — dotieren, Cig.; z. učilnice, Levst. (Pril.); z. koga z denarjem, jemandem Geld vorschießen, Cig., C.; — z. troške, die Kosten decken, DZ.; — 2) beiseite legen, Jarn.; — za uho z. kaj, mit etwas hinter dem Berge halten, Cig.
-
zakladȃvəc, -vca, m. der Versorger, der Lieferant, Cig., Jan.; z. mesa, DZ.
-
zaklȃdən, -dna, adj. 1) Grund-: zakladna stavka, der Unterbau, Jan.; — elementarisch, Jan.; — 2) Fonds-: zakladni proračun, DZkr.
-
zakladína, f. der Schatz, vzhŠt.- C.
-
zaklȃdje, n. coll. = zakladi, Schätze, Bes.
-
zaklȃdnica, f. die Schatzkammer, Cig., Jan., nk.
-
zaklȃdničar, -rja, m. der Schatzmeister, C.
-
zaklȃdnik, m. der Schatzmeister, Cig., Jan., C.
-
zakladokòp, -kópa, m. der Schatzgräber, Šol.
-
zakláfniti, -klȃfnem, vb. pf. = zaklapniti: z. si obleko, Ščav.- C.
-
zakláłən, -łna, adj. schlachtbar, Jan.
-
zaklȃłnik, m. ein Stück Mastvieh, V.-Cig.
-
zaklȃnfati, -am, vb. pf. mit Klammern schließen, zuklammern, Cig.
-
zaklȃnjati, -am, vb. impf. ad zakloniti; verdecken: povsod zaklanja vid malopridno grmovje, LjZv.; schützend verdecken, schirmen, Cig., Jan.; gore zaklanjajo deželo pred burjo, Cig.
-
zaklȃnje, n. die Schlachtung.
-
zaklȃpati, -am, vb. impf. ad zaklopiti; mit dem Deckel schließen, Fr.- C.
-
zaklápniti, -klȃpnem, vb. pf. zuschließen, Trst. (Let.); zuknüpfen: z. obleko, Z.
-
zakláti, -kǫ́ljem, vb. pf. abstechen, schlachten; pišče, živinče z.; erstechen; človeka z.
-
zaklẹjíti, -ím, vb. pf. verkleistern, verkitten, zuleimen, Cig.
-
zakléniti, -klę́nem, vb. pf. (mit einem Schloss) verschließen; z. vrata, omaro; — einschließen, einsperren; z. koga v sobo; z. se v sobo; z. denar v omaro.
-
zaklę̑nkati, -am, vb. pf. zu klingen anfangen; žalostno je zaklenkal zvon; an die Glocke schlagen; samo enkrat z. z malim zvonom.
-
zaklèp, -klę́pa, m. 1) das Verschließen, Cig., Šol.; — die Sperre, Ravn.- C.; — die Einschließung, Cig., Jan.; — 2) das Gesperr, der Verschluss, das Schloss, Mur., Cig., Jan., C., DZ.; pod z. dejati koga (einkerkern), Jan.; — 3) das Bannwort, das Zauberwort, Cig.
-
zaklę̑pa, f. das Gesperr, Cig.; — die Heftel, ein Ding, welches schließt, der Schluss, Fr.- C.
75.539 75.639 75.739 75.839 75.939 76.039 76.139 76.239 76.339 76.439
Nova poizvedba
Pripombe
Na vrh strani