Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar

s (74.339-74.438)


  1. vnánji, adj. 1) der äußere, äußerlich; — 2) auswärtig, ausländisch; vnanje države; — fremd; vnanji ljudje.
  2. vnánjik, m. der Fremde, der Ausländer, Cig., DZ.
  3. vnánjščina, f. das Äußere, Jan., Cig. (T.), Nov.
  4. vnaprẹ̑d, adv. = im voraus, Jan. (H.).
  5. vnaprẹ́dən, -dna, adj. Voraus-: vnaprẹ̑dnọ določilo, Jan. (H.).
  6. vnaprẹ̑j, adv. 1) forthin, Jan.; — 2) zum voraus, Jan.
  7. vnȃšati, -am, vb. impf. ad vnesti; hineintragen: v. duše v nebeško žitnico, Cv.; — eintragen, auftragen ( math.): črte, kote, stopinje v., Cig. (T.), Sen. (Fiz.).
  8. vnẹmáłce, n. der Zunder, Guts.- Cig.
  9. vnẹmáłən, -łna, adj. begeisternd, Jan. (H.).
  10. vnẹ̑malica, f. 1) der Zunder, Mur., C.; — 2) die Entzündung von Gasen in Gruben oder Brunnen, Cig.
  11. vnẹ̑manje, n. das Entzünden; — das Begeistern, die Aneiferung, nk.
  12. vnę̑mar, adv. = v nemar, Jan. (H.), nk.; v. puščati, vernachlässigen, nk.; v. trošiti denar, v. biti z denarjem, bedachtslos Geld vergeuden, vzhŠt.
  13. vnę̑marən, -rna, adj. nachlässig, Jan., C., ZgD.; — gleichgiltig, Jan., C.; achtlos, Cig.
  14. vnẹ̑mati, -mam, -mljem, vb. impf. ad vneti; 1) entzünden; ( pren.) v. želje, Begierden erregen; — v. se, sich entzünden, Feuer fangen; entbrennen ( fig.); želje se v srcu vnemajo; prepiri se vnemajo; — 2) heiß machen: Obup — kri vnema in možgane, Preš.; erglühen machen: Nedolžnost vnema ji oči in lica, Preš.; anfeuern, aneifern, begeistern: v. pevca, srce, Preš.; — v. se, erglühen, in Affect gerathen, sich begeistern; vnemajte se s petjem k pravemu junaštvu! Vod. (Pes.); srce se vam vnema, Jap. (Prid.).
  15. vnẹmàv, -áva, adj. aneifernd, interessant, C.
  16. vnemljìv, -íva, adj. 1) aneifernd, begeisternd: vnemljiva beseda, C.; — 2) entzündbar, Jan., Vrtov. (Km. k.).
  17. vnẹ̑njəc, -njca, m. = vnanjec, der Auswärtige, Levst. (Pril.).
  18. vnẹ́nji, adj. = vnanji, Jan., C., Levst. (Nauk).
  19. vnẹ́šnji, adj. = vnanji, SlN., Let.
  20. vnę́tək, -tka, m. 1) die Entzündung: ustni v., das Mundschwämmchen, Bleiw.- Cig.; — 2) der Affect, Cig., C.; — die Begeisterung: začetek vnetek, Glas.
  21. vnę́ti, vnámem, vb. pf. 1) entzünden; — v. jo, enteilen, Preš.; — v. željo, die Begierde erregen; — v. se, sich entzünden, Feuer fangen, zu brennen anfangen; od pepela se lehko kaj vname; pljuča so se vnela; ( fig.) erregt werden, ausbrechen, entbrennen; vname se boj, prepir, želja, srd, ljubezen; — 2) begeistern, anfeuern, v. koga za kako reč; v. se, in Affect gerathen, sich ereifern; v. se zaradi kake reči; oba se vnameta in si boj napovesta, Met.; v. se za kako reč, sich für eine Sache begeistern, nk.; — vnet, entbrannt, entflammt: od strasti vnet; vnet biti za kaj, für eine Sache eingenommen, begeistert sein; inbrünstig, Cig.
  22. vnetnína, f. der Zündstoff, C.
  23. vníc, adv. verkehrt, äbicht, C., Rib.- Mik.; — rücklings, über sich zurück, Cig., M.; vnic vreči t. j. črez glavo nazaj vreči, Cig., Kras- Erj. (Torb.); vnic odmetati oglje (pri urokih), Kras- Erj. (Torb.); vnic natočiti = črez roko, tako da je roka (dlan) navzgor obrnjena, M., Senožeče- Erj. (Torb.); vnic udariti koga ( t. j. z obrnjeno roko), Cig., Notr.
  24. vnínati, -am, vb. pf. in den Schlaf dudeln, Cig.
  25. vnı̑z, adv. abwärts, Jan. (H.).
  26. vnǫ̑vič, adv. = vnovič, neuerdings.
  27. vnǫ̑vičən, -čna, adj. neuerlich: vnovična pridiga, Trub. (Post.); vnovična stava Jeruzalemskega mesta, Ravn.
  28. vnǫ́žljiv, adj. 1) Widerwillen verursachend, verdrießlich, Mur., Jan.; — 2) nicht aufgelegt, verdrossen, träge, Mur., Cig., Jan., C., vzhŠt.
  29. vnúčad, f. coll. die Enkel, die Nachkommen, Guts.- Cig.
  30. vnúče, -eta, n. dem. vnuk; das Enkelchen, Mur., Cig., Jan., Trub.
  31. vnúčək, -čka, m. dem. vnuk; das Enkelchen, Cig., Jan., C.
  32. vnúčič, m. dem. vnuk; 1) das Enkelchen, Dict., Cig., Jan., C.; — der Enkelsohn, Cig.; — 2) der dritte Bienenschwarm, Mik.
  33. vnúčiti, -im, vb. impf. = vnuka dati, abermals schwärmen (von einem Schwarmbienenstocke), Levst. (Beč.).
  34. vnúk, m. 1) der Enkel; tudi: vnùk, vnúka, Valj. (Rad); — 2) der von einem Schwarme wieder ausziehende Schwarm: vnuk je roj, ki ga da prvec, redkokedaj drugec, Levst. (Beč.).
  35. vnúka, f. 1) die Enkelin, Dict., Mur., Cig., Jan., vzhŠt.; — 2) das Nachgrummet, das Heu von der dritten Mahd, Cig., Jan., C., Gor.
  36. vobráziti, -rȃzim, vb. pf. sich etwas vorstellen, einbilden, h. t.- Cig. (T.), C.; rus.
  37. vǫ̑čar, -rja, m. 1) der Obstzüchter, C., SlN.; — 2) der Obststichler (rhynchites bacchus), Erj. (Ž.); prim. hs. voće, Obst.
  38. 1. vọ̑d, m. 1) die Hebestange, der Hebel, Dol.- Cig., Jan., Cig. (T.), DZ., UčT., Gor.; — 2) vòd, vǫ́da, die Führung, Valj. (Rad); — der Zug (eine Abtheilung Soldaten), Jan. (H.).
  39. 2. vǫ̑d, m. die Räucherung, das Selchen, Valj. (Rad).
  40. 1. vóda, f. das Wasser; vode prinesti; vodo piti; napiti se vode; vodo jezditi ali teptati, Wasser treten, Hip. (Orb.); — z vodo, stromabwärts, thalwärts, Cig., DZ.; = po vodi, Cig.; tihe vode globoko dero, stille Wasser sind tief; — huda voda, das Scheidewasser, DZ.; ( die Salpetersäure, C.); — s svojo vodo, mit dem Urin; — smrdljiva v., das Petroleum, Savinska dol.
  41. 2. vǫ́da, f. = odica, die Fischangel, Cig.; (uda) C.
  42. vodák, m. 1) der Wassermann, Mur.; — 2) rak je vodak (= v vodi živi), Danj.- Valj. (Rad).
  43. vodȃn, m. das Hydrat, Cig. (T.); češ.
  44. vodár, -rja, m. der Wasserträger, Cig., Jan., Frey. (Rok.); — der Wassermann ( astr.), Cig. (T.).
  45. vodaríca, f. die Wasserträgerin, Jan. (H.).
  46. vodarína, f. die Wassergebür, nk.
  47. vódəc, -dca, m. 1) der Leiter, der Führer, Cig., Jan., ogr.- Valj. (Rad); v. teh, kir so Jezusa ujeli, Trub.; — 2) = povodec, das Leitseil, Cig., Jan., C.
  48. 1. vódən, -dna, adj. Wasser-; vodna moč.
  49. 2. vódən, -dna, adj. 1) leitend, Jan. (H.); — 2) führig, Cig.; lenksam, Jan. (H.).
  50. vodę̑n, adj. wässerig, Wasser-; vodena juha, eine gehaltlose Suppe.
  51. vodę́nčən, -čna, adj. wässericht, Cig., Ravn.
  52. vodę́nəc, -nca, m. 1) der Wasserstoff, Cig. (T.), Vrtov. (Km. k.); — 2) der Krautapfel, C.; — 3) = voder, čapur, C.
  53. vodenẹ́ti, -ím, vb. impf. zu Wasser werden, wässerig werden, Cig., Mik., Dol.
  54. vodeníca, f. 1) die Wassersucht; — 2) das Wasserreis, der Wasserast, V.-Cig., Jarn. (Sadj.); — 3) die Wasserbirne, Cig., Kr.- Erj. (Torb.); — die Wassermelone, C.; — vodę̑nica, neko jabolko, Tolm.- Erj. (Torb.); — 4) die Wasserschlange, die Würfelnatter (tropidonotus tessellatus), Vremska dol.- Erj. (Torb.).
  55. vodeníčav, adj. wässerig: v. krompir, Podkrnci- Erj. (Torb.).
  56. vodeníčən, -čna, adj. wassersüchtig.
  57. vodeník, m. 1) der Wassermann, Dict.; — 2) die Kratzdistel (cirsium oleraceum), C., Poh.- Erj. (Torb.); — 3) die Wasserader in der Erde, V.-Cig.
  58. vodeníka, f. 1) = vodenica, die Wassersucht, Mur., Št.- Cig., Slom.; — 2) die klebrige Kratzdistel (cirsium erisithales), SlGor.- Erj. (Torb.); — 3) neka hruška, C., Sv. Duh pri Krškem- Erj. (Torb.); — neko jabolko, C.
  59. vodeníti, -ím, vb. impf. wässerig machen, Burg. (Rok.); wässern: Vina jaz (ja) ne vodenim, Danj. (Posv. p.).
  60. vodenják, m. ein halbverschnittener Saubär, vzhŠt.- C.
  61. vodę́nka, f. 1) die Wasserbirne, Cig.; — 2) = vodena barva, die Wasserfarbe, Navr. (Let.).
  62. vodę́r, -rja, m. = oselnik, šapur, der Schleifsteinbehälter der Mäher, Mur., Mik., C., vzhŠt.
  63. 1. vǫ́dica, f. = odica: 1) die Fischangel, Meg., Mur., Cig., Jan., Mik., Dalm., Hip. (Orb.); — 2) vodíca, der an der Schneide eines frisch und scharf geschliffenen Schneidewerkzeuges haftende schartige Schliff: v. z brusa se mora z oslo odbrusiti, Lašče- Levst. (M.).
  64. 2. vodíca, f. dem. voda; das Wässerchen: tudi vódica.
  65. vodìč, -íča, m. 1) der Lotse, der Pilot, Cig., DZ.; — 2) = prevodnik, der Conductor ( phys.), Jan.
  66. vǫ́dih, m. feuchtes Wetter, GBrda.
  67. vodík, m. der Wasserstoff, češ., h. t.- Cig. (T.), Sen. (Fiz.), Erj. (Min.).
  68. vodíka, f. eine Wasserpflanze, C.
  69. vodíłən, -łna, adj. leitend, Leitungs-, nk.; vodı̑łnọ načelo, das leitende Prinzip, DZ.; brez krepke, vodilne roke, Jurč.
  70. vodílica, f. der Wassereimer, Jan., C.
  71. vodílja, f. die Führerin, Jan., C., Slom.; die Führerin bei Processionen, C.; — die Brautführerin, die Brautmutter, Št.- Cig., C.
  72. 1. vodı̑łnica, f. das Gängelband, V.-Cig.
  73. 2. vodı̑łnica, f. die Selchkammer, Cig., Jan.
  74. vodílọ, n. 1) das Leitmittel, das Leitzeug, Cig.; — das Gängelband, C.; — 2) der Conductor ( phys.), Cig., Sen. (Fiz.); — 3) ein leitender Grundsatz, die Regel, die Richtschnur, Cig., Jan., nk.
  75. vodína, f. die Wassermasse, das Wasser, ogr.- C.
  76. vodíšče, n. der Wasserpunkt, Cig. (T.), Sen. (Fiz.).
  77. 1. vóditi, vǫ́dim, vb. impf. führen; otroka v., das Kind gängeln; Žlahtni gospod, žlahtna gospa Se za bele roke vodita, Npes.-K.; v. komu gospoda, zu jemandem den Priester beim Versehgange führen, Polj.; za nos v., bei der Nase herumführen, narren, hinhalten; jelo ga je voditi, er wurde von einer Geistermacht herumgeführt, Gor., jvzhŠt.; — leiten, lenken; delo, društvo, zavod v., nk.; — kakor vodi ta grešni svet, wie es diese sündige Welt mit sich bringt, Jurč.
  78. 2. vodíti, -ím, vb. impf. räuchern, selchen, Mur., Št., Kor.- Cig., C., Mik.; vojeno meso, Št.; moko v., das Mehl rösten, ("vaditi") Guts.; v. proso, der Hirse mit erhitzten Steinen einen bessern Geruch geben, Mik. (Et.).
  79. 1. vodı̑vəc, -vca, m. = voditelj, Cig.; naš vodivec, naš pastir, Škrb.
  80. 2. vodı̑vəc, -vca, m. der Selcher, Cig.
  81. vǫ́dja, m. der Führer, der Leiter, Mur., Cig., Jan., nk.; v. sovražnih čet, v. kakega zavoda, nk.; der Director, nk.; — po hs. vodja.
  82. vọ̑dje, n. das Wassersystem, Cig. (T.).
  83. 1. vódka, f. dem. voda; das Wässerchen.
  84. 2. vọ̑dka, f. 1) der Hebel, Cig.; — 2) die Sille, der Riemen zur Befestigung der Lockvögel auf dem Vogelherde (vudka), V.-Cig.
  85. vodnár, -rja, m. der Wassermann ( astr.), Cig.
  86. vọ̑dnat, adj. wasserreich, V.-Cig., C., Vest.
  87. 1. vodníca, f. 1) die Führerin, die Leiterin; — zvezda vodnica, der Leitstern, Cig.; — črta v., die Leitlinie, Cel. (Geom.); — 2) das Pferdeleitseil, C.
  88. 2. vodníca, f. die Cisterne, C.
  89. 1. vodník, m. 1) der Führer, der Leiter; — 2) = povodnik, das Handpferd, Hip. (Orb.).
  90. 2. vodník, m. 1) der Wasserkasten, Cig.; — 2) die Wasserabzucht: v. je v puščavi, das Wasser zieht durch die Bergart ab ( mont.), V.-Cig.; die Wasserkluft, Cig.
  91. vodnína, f. der Wasserzoll, Cig., Jan.
  92. vodnják, m. 1) der Wasserbrunnen; — die Cisterne; — 2) der Wasserbehälter, Mur., Cig.; das Bassin, Cig., DZ.; der Weiher, Jes.; — 3) das Wasserschaff, C.
  93. vododę́rina, f. der Wasserriss, Cig.; — das Erosionsthal, Cig. (T.); hs.
  94. vododŕžən, -žna, adj. 1) wasserhaltend: vododržna kotlina, das Reservoir, Cig. (T.); — 2) wasserdicht, Cig.
  95. vodohǫ̑dəc, -dca, m. der Wassertreter, Cig.
  96. vodokàz, -káza, m. eine hydrographische Karte, h. t.- Cig. (T.).
  97. vodolı̑j, * m. der Wassermann ( astr.), C.
  98. vodolı̑jič, m. der Abzugscanal, vzhŠt.- C.
  99. vodǫ́məc, -mca, m. der Eisvogel (alcedes ispida), Jan., Frey. (F.), Erj. (Ž.), LjZv.
  100. vodomèr, -mę́ra, m. der Wassermesser, das Hydrometer, der Pegel, Cig. (T.), DZ.

   73.839 73.939 74.039 74.139 74.239 74.339 74.439 74.539 74.639 74.739  



  Nova poizvedba      Pripombe      Na vrh strani


Strežnik Inštituta za slov. jezik Fr. Ramovša ZRC SAZU Iskalnik: NEVA