Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar

nos (3219)


  1. nọ̑s, nọ̑sa, nosȃ, nosȗ, m. 1) die Nase; iz nosa mu kri teče; pred nosom, vor der Nase; = in nächster Nähe; na vrat na nos, über Hals und Kopf; tenak nos imeti, eine feine Nase haben; po nosu dati, dobiti, einen Verweis geben, bekommen; pod nos dati ali dobiti, etwas derb zu verstehen geben oder bekommen; golo resnico komu pod nos tiščati, jemandem derb die Wahrheit sagen; pod nos se mu je pokadilo = es war ihm nicht recht, es hat ihn verschnupft; nos obesiti, pobesiti, die Nase hängen lassen; imeti koga na nosu, auf jemanden böse sein, Tolm.- Štrek. (Let.); nos vihati, die Nase rümpfen; = z nosom mrdati, Dict.; nos visoko nositi, hochmüthig sein, vzhŠt.- C.; na nos komu kaj obesiti, auf die Nase binden; za nos voditi, bei der Nase herumführen, täuschen; v vsako reč nos vtekniti, überall seine Nase haben; sam se za nos primi! achte auf dich selbst, zupfe dich an deiner Nase! — za en nos tobaka, eine Prise Schnupftabak; — 2) ein nasenförmiger Zacken, Cig.; — der Gießschnabel bei Töpfen u. dgl., Cig., C., Dol.; — der Schiffsschnabel, Cig., Jan., Zv.; ladijski n., Jan. (H.); — 3) die Landspitze, das Vorgebirge, das Cap, Cig., Jan., Cig. (T.), Jes.; ( rus.).
  2. 1. nosáč, m. 1) ein großnasiger Mensch, Mur., Cig., Jan., C.; — 2) der Nasenaffe (semnopithecus nasicus), Erj. (Z.); — 3) der Naseweise, Meg.
  3. 2. nosáč, m. 1) der Träger, der Lastenträger, Dict., Cig., Jan., C., Nov.; — 2) prvo vretence človeške hrbtenice, der Atlas, Erj. (Som.).
  4. nosáča, f. ein Weib mit großer Nase, Mur., Cig., Jan.
  5. nosȃčka, f. die Trägerin, Cig.
  6. nosák, m. ein großnasiger Mann, Habd.- Mik.
  7. nosàn, -ána, m. ein großnasiger Mann, Cig., Jan., M., C.
  8. nosána, f. ein großnasiges Weib, Cig.
  9. nọ̑sast, adj. nasenartig; — großnasig, Mur., Danj., Habd.- Mik.
  10. nosàt, -áta, adj. großnasig.
  11. nosàv, -áva, adj. schmollend, Cig.
  12. nọ́savica, f. = skleda z nosom, eine Schüssel mit einem Gießschnabel, Rib.
  13. nǫ̑sba, f. das Tragen: osel je za nosbo, ogr.- C.
  14. 1. nọ̑səc, -sca, m. dem. nos; 1) das Näschen; — 2) der Gießschnabel, Cig., Dol.; — 3) die Kichererbse (cicer arietinum), Cig., Kras- Erj. (Torb.).
  15. 2. nósəc, -sca, m. der Träger; — der Todtenträger: jokaje je šla reva zapuščena za nosci, Ravn.
  16. nosèč, -ę́ča, adj. schwanger; tudi: nǫ́seča; — prim. nositi.
  17. nosę́čən, -čna, adj. schwanger, tudi: nǫ́sečən, Ljubljanska ok.
  18. nosę́čnost, f. die Schwangerschaft, tudi: nǫ́snost, Cig.
  19. nosę́čost, f. = nosnost, Mur., Cig., Jan.; tudi: nǫ́sečost.
  20. nọ̑sək, -ska, m. dem. nos; 1) das Näschen; — 2) die Kichererbse (cicer arietinum), Kras- Erj. (Torb.), Štrek.
  21. 1. nósən, -sna, adj. Nasen-; nọ̑sna kost, das Nasenbein, Cig.
  22. 2. nósən, -sna, adj. 1) tragbar, Cig.; nosni stol, der Tragestuhl, die Sänfte, Vod. (Izb. sp.); — nosna obleka, ein Kleid, das sich tragen lässt, Let.; — 2) Trage-, Cig.; nǫ̑sni konj, das Tragpferd, nosne živali, Tragethiere, DZ.; — 3) schwanger, Cig., Štrek., Svet. (Rok.); — 4) nosna kokoš, eine Eier legende Henne, Cig.
  23. nosẹ́vati, -am, vb. impf. zu tragen pflegen, Zemon (Notr.)- Erj. (Torb.).
  24. nȏs, m. v uganki: štirje noseži, dva vileža, dva videža, dva slišeža; štirje streljajo, eden pometa (krava, imajoča štiri noge, dva roga, dve očesi, dve ušesi, štiri sesce in rep), Sv. Peter pri Gorici- Erj. (Torb.).
  25. nosíca, f. die Trägerin, C.
  26. nosíłce, n. dem. nosilo; eine kleine Tragbahre: doteknil se je onega nosilca, Krelj.
  27. nosíłən, -łna, adj. lastbar, tragfähig, Cig.; Trage-, Jan. (H.).
  28. nosı̑łnica, f. die Tragbahre, Dict., Cig., Jan.; — die Todtenbahre, C.; — die Sänfte, Guts., Mur.
  29. nosı̑łnjak, m. die Todtenbahre, Hal.- C.
  30. nosíłnost, f. die Tragfähigkeit, das Tragvermögen, Cig., Sen. (Fiz.), DZ., SlN.; pogl. nosljivost.
  31. nosílọ, n. die Trage, die Tragbahre, Mur., Cig., Jan., DZ.; tudi pl. nosila, Cig., Štrek., kajk.- Valj. (Rad); kerubini so pokrivali skrinjo in nje nosila, Jap. (Sv. p.); mrtvaška nosila, die Todtentragbahre, Cig.
  32. nosı̑telj, m. der Träger, Vrtov. (Vin.), nk.
  33. nosı̑teljica, f. die Trägerin, nk.
  34. nósiti, nǫ́sim, vb. impf. 1) tragen; — vodo, drva n. v kuhinjo; čebele pridno nosijo, Por.; veter prah v oči nosi; morje ladje nosi; n. (dete), schwanger gehen, Cig., Jan.; — trächtig sein: kobila nosi, Gor.; glavo visoko n., sich hochtragen; — 2) n. se, schweben: n. se po zraku, Cig. (T.); sich geberden, sich gerieren, sich benehmen; mogočno, moški se n., vornehm, stolz einhergehen; Ko grom se nos' in blisk in piš ( namr. kralj Matjaž), Npes.-K.; prva dva stanova, plemstvo in duhovstvo, nosila sta se zatorej kakor gospoda nad meščanom, Jurč.; nerodno se n., Jurč.; — pos. sich stolz benehmen, Zilj.- Jarn. (Rok.), Kr.; n. se nad čim, sich über etwas aufhalten, Cig.; — 3) n. se, sich kleiden; po gospodsko, po kmetsko se nositi.
  35. nosı̑tva, f. die Trächtigkeit, die Tragezeit, Jan. (H.).
  36. nosı̑vəc, -vca, m. der Träger, Cig.
  37. nosı̑vka, f. die Trägerin, Cig.
  38. nọ̑skov, adj. von der Kichererbse, Štrek.
  39. nosljáti, -ȃm, vb. impf. 1) durch die Nase reden, näseln, Jan., M., Valj. (Rad); — 2) = njuhati, (Tabak) schnupfen, Cig., Jan.
  40. nosljȃvəc, -vca, m. der näselnd spricht, Valj. (Rad).
  41. nosljìv, adj. = 2. nosen 1), Guts.- Cig., Jan.
  42. nosljívost, f. die Tragfähigkeit; n. ladije, DZ.
  43. nosníca, f. 1) das Nasenloch; nav. pl. nosnice, = nozdrvi, die Nasenlöcher; — die Nasenhöhle, Erj. (Som.); — 2) nọ̑snica, = nosna kost, das Nasenbein, Erj. (Torb.).
  44. nosník, m. = hohnik, der Nasenlaut, der Nasal ( gramm.), Cig., Jan., nk.
  45. nosnína, f. der Trägerlohn, Jan.
  46. nosnjáča, f. der Schnabelkrug, C.
  47. nósnost, f. die Schwangerschaft, Cig.
  48. nosobr̀c, -bŕca, m. der Nasenstüber, Jan. (H.).
  49. nosoròg, -rǫ́ga, m. das Nashorn (rhinocerus), Mur., Cig., Jan., Erj. (Ž.).
  50. nosorǫ̑žəc, -žca, m. 1) der Nashornkäfer (oryctes nasicornis), Erj. (Ž.); — 2) = nosorog, Jan.
  51. nosúlja, f. ein großnasiges Weib, Mur., Cig., C., Mik.
  52. ábotnost, f. die Albernheit, die Thorheit.
  53. baklonǫ̑səc, -sca, m. der Fackelträger, Jan., nk.
  54. banderonǫ́sən, -sna, adj. flaggentragend, -sna ladija, das Flaggenschiff, Cig., Jan.
  55. basnoslǫ́vən, -vna, adj., Cig., Jan.; pogl. bajesloven.
  56. basnoslǫ̑vje, n. 1) die Fabellehre, Jan.; — 2) Cig., Jan., pogl. bajeslovje.
  57. batonǫ̑səc, -sca, m. 1) der Kolbenträger, Cig.; — 2) der Keulenkäfer, Cig.
  58. bátrivnost, f. 1) die Beherztheit, Valj. (Rad); — 2) die Sicherheit, ogr.- Valj. (Rad).
  59. bədę́čnost, f. die Wachsamkeit, C.
  60. besẹ̑dnost, f. = zgovornost, Cig.
  61. bẹ́snost, f. die Tollheit, die Wuth, Cig., Jan., nk.
  62. betę́žnost, f. das Kranksein, die Krankheit, M.; tudi: bȇtežnost; — prim. betežen.
  63. bẹ́žnost, f. die Flüchtigkeit, Jan.
  64. bistroúmnost, f. die Scharfsinnigkeit, Mur., Cig., Jan., nk.
  65. bistrovídnost, f. die Scharfsichtigkeit, Mur., Cig., Jan.
  66. bítnost, f. 1) die Wesenheit, die Natur, das Wesen (essentia), Guts., Cig., Jan., Cig. (T.); eno samo b. imeti, Jsvkr.; stvar dobi vinu podobno b., Vod. (Izb. sp.); človeška b., Zora; — 2) die Wirklichkeit, die Realität, Jan., Zora; potrdila o bitnostih, über Thatsachen, DZ.
  67. blagodúšnost, f. die Edelmüthigkeit, der Edelmuth, Cig., Jan., nk.
  68. blagoglásnost, f. der Wohllaut, nk.
  69. blagohlę́pnost, f. die Habsucht, kajk.- Valj. (Rad).
  70. blagohǫ́tnost, f. das Wohlwollen, die Wohlgeneigtheit, nk.
  71. blagonǫ́sən, -sna, adj. segen-, heilbringend, Jan., nk.
  72. blagorazúmnost, f. die Verständigkeit, die Klugheit, Cig. (T.).
  73. blagorǫ́dnost, f. die edle Herkunft, Mur., Jan.
  74. blagosŕčnost, f. die Edelherzigkeit, der Edelmuth, Cig., Jan.; — die Gutmüthigkeit, Cig., Jan.; die Gemüthlichkeit, Cig. (T.).
  75. blagouspẹ́šnost, f. das Wohlgedeihen, Cig. (T.).
  76. blagovǫ́ljnost, f. die Wohlgeneigtheit, Cig., Jan.
  77. blagozvǫ́čnost, f. der Wohlklang, nk.
  78. blȃtnost, f. die Kothigkeit, Cig.
  79. bláznost, 1) der Irrsinn, der Wahnsinn, Cig., nk.; tresoča b., delirium tremens, Let.; — die Narrheit, die Thorheit, M., C.; modrost tega sveta je blaznost pri Bogu, ogr.- Valj. (Rad); — 2) der Frevel, die Gotteslästerung, C.
  80. bláznostən, -tna, adj. Wahnsinns-: blaznostne ideje, Let.
  81. bláženost, f. die Glückseligkeit, Cig., Jan., nk.
  82. blẹskožéljnost, f. die Prachtliebe: rimska b., Zv.
  83. blǫ́dnost, f. der Irrthum, C.; v b. napeljati, plačo blodnosti vzeti (= prejeti), ogr.- Valj. (Rad).
  84. bǫ́dikakšnost, f. die schlechte Beschaffenheit, C.
  85. bodǫ́čnost, f. die Zukunft, Jan., nk.
  86. bogaboję́čnost, f. die Gottesfurcht.
  87. bogobǫ́jnost, f. die Gottesfurcht, Jan.
  88. bogoljúbnost, f. die Frömmigkeit, Cig., Jan.
  89. bogomísəlnost, * f. die Beschaulichkeit, Cig.
  90. bogopozábnost, f. die Gottvergessenheit, Cig.
  91. bogorǫ́dnost, f. die Frömmigkeit, Cig.; šesti (dar sv. duha) je dar bogorodnosti, Schönl.; službe bogorodnosti, Kast. (N. c.); Jakobova b., Jsvkr.
  92. bogoslúžnost, f. die Frömmigkeit, die Religiosität.
  93. bogozárnost, f. göttlicher Glanz, Levst. (Zb. sp.).
  94. bohótnost, f. die Üppigkeit, Jan., nk.
  95. boję́čnost, f. die Furchtsamkeit, die Zaghaftigkeit, die Feigheit, Mur., Cig., nk.
  96. bojeváłnost, f. die Streitbarkeit, Cig., Jan.
  97. boježéljnost, f. die Kampfbegierde, Cig., nk.
  98. bolẹ́hnost, f. die Kränklichkeit.
  99. bolẹ̑znost, f. die Krankheit, C., ogr.- Let.; — der Schmerz, ogr.- Valj. (Rad), Danj.- M.
  100. boríłnost, f. die Kampffähigkeit, C.

1 101 201 301 401 501 601 701 801 901  



  Nova poizvedba      Pripombe      Na vrh strani


Strežnik Inštituta za slov. jezik Fr. Ramovša ZRC SAZU Iskalnik: NEVA