Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar
nos (3.219)
-
nọ̑s, nọ̑sa, nosȃ, nosȗ, m. 1) die Nase; iz nosa mu kri teče; pred nosom, vor der Nase; = in nächster Nähe; na vrat na nos, über Hals und Kopf; tenak nos imeti, eine feine Nase haben; po nosu dati, dobiti, einen Verweis geben, bekommen; pod nos dati ali dobiti, etwas derb zu verstehen geben oder bekommen; golo resnico komu pod nos tiščati, jemandem derb die Wahrheit sagen; pod nos se mu je pokadilo = es war ihm nicht recht, es hat ihn verschnupft; nos obesiti, pobesiti, die Nase hängen lassen; imeti koga na nosu, auf jemanden böse sein, Tolm.- Štrek. (Let.); nos vihati, die Nase rümpfen; = z nosom mrdati, Dict.; nos visoko nositi, hochmüthig sein, vzhŠt.- C.; na nos komu kaj obesiti, auf die Nase binden; za nos voditi, bei der Nase herumführen, täuschen; v vsako reč nos vtekniti, überall seine Nase haben; sam se za nos primi! achte auf dich selbst, zupfe dich an deiner Nase! — za en nos tobaka, eine Prise Schnupftabak; — 2) ein nasenförmiger Zacken, Cig.; — der Gießschnabel bei Töpfen u. dgl., Cig., C., Dol.; — der Schiffsschnabel, Cig., Jan., Zv.; ladijski n., Jan. (H.); — 3) die Landspitze, das Vorgebirge, das Cap, Cig., Jan., Cig. (T.), Jes.; ( rus.).
-
1. nosáč, m. 1) ein großnasiger Mensch, Mur., Cig., Jan., C.; — 2) der Nasenaffe (semnopithecus nasicus), Erj. (Z.); — 3) der Naseweise, Meg.
-
2. nosáč, m. 1) der Träger, der Lastenträger, Dict., Cig., Jan., C., Nov.; — 2) prvo vretence človeške hrbtenice, der Atlas, Erj. (Som.).
-
nosáča, f. ein Weib mit großer Nase, Mur., Cig., Jan.
-
nosȃčka, f. die Trägerin, Cig.
-
nosák, m. ein großnasiger Mann, Habd.- Mik.
-
nosàn, -ána, m. ein großnasiger Mann, Cig., Jan., M., C.
-
nosána, f. ein großnasiges Weib, Cig.
-
nọ̑sast, adj. nasenartig; — großnasig, Mur., Danj., Habd.- Mik.
-
nosàt, -áta, adj. großnasig.
-
nosàv, -áva, adj. schmollend, Cig.
-
nọ́savica, f. = skleda z nosom, eine Schüssel mit einem Gießschnabel, Rib.
-
nǫ̑sba, f. das Tragen: osel je za nosbo, ogr.- C.
-
1. nọ̑səc, -sca, m. dem. nos; 1) das Näschen; — 2) der Gießschnabel, Cig., Dol.; — 3) die Kichererbse (cicer arietinum), Cig., Kras- Erj. (Torb.).
-
2. nósəc, -sca, m. der Träger; — der Todtenträger: jokaje je šla reva zapuščena za nosci, Ravn.
-
nosèč, -ę́ča, adj. schwanger; tudi: nǫ́seča; — prim. nositi.
-
nosę́čən, -čna, adj. schwanger, tudi: nǫ́sečən, Ljubljanska ok.
-
nosę́čnost, f. die Schwangerschaft, tudi: nǫ́sečnost, Cig.
-
nosę́čost, f. = nosečnost, Mur., Cig., Jan.; tudi: nǫ́sečost.
-
nọ̑sək, -ska, m. dem. nos; 1) das Näschen; — 2) die Kichererbse (cicer arietinum), Kras- Erj. (Torb.), Štrek.
-
1. nósən, -sna, adj. Nasen-; nọ̑sna kost, das Nasenbein, Cig.
-
2. nósən, -sna, adj. 1) tragbar, Cig.; nosni stol, der Tragestuhl, die Sänfte, Vod. (Izb. sp.); — nosna obleka, ein Kleid, das sich tragen lässt, Let.; — 2) Trage-, Cig.; nǫ̑sni konj, das Tragpferd, nosne živali, Tragethiere, DZ.; — 3) schwanger, Cig., Štrek., Svet. (Rok.); — 4) nosna kokoš, eine Eier legende Henne, Cig.
-
nosẹ́vati, -am, vb. impf. zu tragen pflegen, Zemon (Notr.)- Erj. (Torb.).
-
nȏsež, m. v uganki: štirje noseži, dva vileža, dva videža, dva slišeža; štirje streljajo, eden pometa (krava, imajoča štiri noge, dva roga, dve očesi, dve ušesi, štiri sesce in rep), Sv. Peter pri Gorici- Erj. (Torb.).
-
nosíca, f. die Trägerin, C.
-
nosíłce, n. dem. nosilo; eine kleine Tragbahre: doteknil se je onega nosilca, Krelj.
-
nosíłən, -łna, adj. lastbar, tragfähig, Cig.; Trage-, Jan. (H.).
-
nosı̑łnica, f. die Tragbahre, Dict., Cig., Jan.; — die Todtenbahre, C.; — die Sänfte, Guts., Mur.
-
nosı̑łnjak, m. die Todtenbahre, Hal.- C.
-
nosíłnost, f. die Tragfähigkeit, das Tragvermögen, Cig., Sen. (Fiz.), DZ., SlN.; pogl. nosljivost.
-
nosílọ, n. die Trage, die Tragbahre, Mur., Cig., Jan., DZ.; tudi pl. nosila, Cig., Štrek., kajk.- Valj. (Rad); kerubini so pokrivali skrinjo in nje nosila, Jap. (Sv. p.); mrtvaška nosila, die Todtentragbahre, Cig.
-
nosı̑telj, m. der Träger, Vrtov. (Vin.), nk.
-
nosı̑teljica, f. die Trägerin, nk.
-
nósiti, nǫ́sim, vb. impf. 1) tragen; — vodo, drva n. v kuhinjo; čebele pridno nosijo, Por.; veter prah v oči nosi; morje ladje nosi; n. (dete), schwanger gehen, Cig., Jan.; — trächtig sein: kobila nosi, Gor.; glavo visoko n., sich hochtragen; — 2) n. se, schweben: n. se po zraku, Cig. (T.); sich geberden, sich gerieren, sich benehmen; mogočno, moški se n., vornehm, stolz einhergehen; Ko grom se nos' in blisk in piš ( namr. kralj Matjaž), Npes.-K.; prva dva stanova, plemstvo in duhovstvo, nosila sta se zatorej kakor gospoda nad meščanom, Jurč.; nerodno se n., Jurč.; — pos. sich stolz benehmen, Zilj.- Jarn. (Rok.), Kr.; n. se nad čim, sich über etwas aufhalten, Cig.; — 3) n. se, sich kleiden; po gospodsko, po kmetsko se nositi.
-
nosı̑tva, f. die Trächtigkeit, die Tragezeit, Jan. (H.).
-
nosı̑vəc, -vca, m. der Träger, Cig.
-
nosı̑vka, f. die Trägerin, Cig.
-
nọ̑skov, adj. von der Kichererbse, Štrek.
-
nosljáti, -ȃm, vb. impf. 1) durch die Nase reden, näseln, Jan., M., Valj. (Rad); — 2) = njuhati, (Tabak) schnupfen, Cig., Jan.
-
nosljȃvəc, -vca, m. der näselnd spricht, Valj. (Rad).
-
nosljìv, adj. = 2. nosen 1), Guts.- Cig., Jan.
-
nosljívost, f. die Tragfähigkeit; n. ladije, DZ.
-
nosníca, f. 1) das Nasenloch; nav. pl. nosnice, = nozdrvi, die Nasenlöcher; — die Nasenhöhle, Erj. (Som.); — 2) nọ̑snica, = nosna kost, das Nasenbein, Erj. (Torb.).
-
nosník, m. = hohnik, der Nasenlaut, der Nasal ( gramm.), Cig., Jan., nk.
-
nosnína, f. der Trägerlohn, Jan.
-
nosnjáča, f. der Schnabelkrug, C.
-
nósnost, f. die Schwangerschaft, Cig.
-
nosobr̀c, -bŕca, m. der Nasenstüber, Jan. (H.).
-
nosoròg, -rǫ́ga, m. das Nashorn (rhinocerus), Mur., Cig., Jan., Erj. (Ž.).
-
nosorǫ̑žəc, -žca, m. 1) der Nashornkäfer (oryctes nasicornis), Erj. (Ž.); — 2) = nosorog, Jan.
-
nosúlja, f. ein großnasiges Weib, Mur., Cig., C., Mik.
-
ábotnost, f. die Albernheit, die Thorheit.
-
baklonǫ̑səc, -sca, m. der Fackelträger, Jan., nk.
-
banderonǫ́sən, -sna, adj. flaggentragend, -sna ladija, das Flaggenschiff, Cig., Jan.
-
basnoslǫ́vən, -vna, adj., Cig., Jan.; pogl. bajesloven.
-
basnoslǫ̑vje, n. 1) die Fabellehre, Jan.; — 2) Cig., Jan., pogl. bajeslovje.
-
batonǫ̑səc, -sca, m. 1) der Kolbenträger, Cig.; — 2) der Keulenkäfer, Cig.
-
bátrivnost, f. 1) die Beherztheit, Valj. (Rad); — 2) die Sicherheit, ogr.- Valj. (Rad).
-
bədę́čnost, f. die Wachsamkeit, C.
-
besẹ̑dnost, f. = zgovornost, Cig.
-
bẹ́snost, f. die Tollheit, die Wuth, Cig., Jan., nk.
-
betę́žnost, f. das Kranksein, die Krankheit, M.; tudi: bȇtežnost; — prim. betežen.
-
bẹ́žnost, f. die Flüchtigkeit, Jan.
-
bistroúmnost, f. die Scharfsinnigkeit, Mur., Cig., Jan., nk.
-
bistrovídnost, f. die Scharfsichtigkeit, Mur., Cig., Jan.
-
bítnost, f. 1) die Wesenheit, die Natur, das Wesen (essentia), Guts., Cig., Jan., Cig. (T.); eno samo b. imeti, Jsvkr.; stvar dobi vinu podobno b., Vod. (Izb. sp.); človeška b., Zora; — 2) die Wirklichkeit, die Realität, Jan., Zora; potrdila o bitnostih, über Thatsachen, DZ.
-
blagodúšnost, f. die Edelmüthigkeit, der Edelmuth, Cig., Jan., nk.
-
blagoglásnost, f. der Wohllaut, nk.
-
blagohlę́pnost, f. die Habsucht, kajk.- Valj. (Rad).
-
blagohǫ́tnost, f. das Wohlwollen, die Wohlgeneigtheit, nk.
-
blagonǫ́sən, -sna, adj. segen-, heilbringend, Jan., nk.
-
blagorazúmnost, f. die Verständigkeit, die Klugheit, Cig. (T.).
-
blagorǫ́dnost, f. die edle Herkunft, Mur., Jan.
-
blagosŕčnost, f. die Edelherzigkeit, der Edelmuth, Cig., Jan.; — die Gutmüthigkeit, Cig., Jan.; die Gemüthlichkeit, Cig. (T.).
-
blagouspẹ́šnost, f. das Wohlgedeihen, Cig. (T.).
-
blagovǫ́ljnost, f. die Wohlgeneigtheit, Cig., Jan.
-
blagozvǫ́čnost, f. der Wohlklang, nk.
-
blȃtnost, f. die Kothigkeit, Cig.
-
bláznost, 1) der Irrsinn, der Wahnsinn, Cig., nk.; tresoča b., delirium tremens, Let.; — die Narrheit, die Thorheit, M., C.; modrost tega sveta je blaznost pri Bogu, ogr.- Valj. (Rad); — 2) der Frevel, die Gotteslästerung, C.
-
bláznostən, -tna, adj. Wahnsinns-: blaznostne ideje, Let.
-
bláženost, f. die Glückseligkeit, Cig., Jan., nk.
-
blẹskožéljnost, f. die Prachtliebe: rimska b., Zv.
-
blǫ́dnost, f. der Irrthum, C.; v b. napeljati, plačo blodnosti vzeti (= prejeti), ogr.- Valj. (Rad).
-
bǫ́dikakšnost, f. die schlechte Beschaffenheit, C.
-
bodǫ́čnost, f. die Zukunft, Jan., nk.
-
bogaboję́čnost, f. die Gottesfurcht.
-
bogobǫ́jnost, f. die Gottesfurcht, Jan.
-
bogoljúbnost, f. die Frömmigkeit, Cig., Jan.
-
bogomísəlnost, * f. die Beschaulichkeit, Cig.
-
bogopozábnost, f. die Gottvergessenheit, Cig.
-
bogorǫ́dnost, f. die Frömmigkeit, Cig.; šesti (dar sv. duha) je dar bogorodnosti, Schönl.; službe bogorodnosti, Kast. (N. c.); Jakobova b., Jsvkr.
-
bogoslúžnost, f. die Frömmigkeit, die Religiosität.
-
bogozárnost, f. göttlicher Glanz, Levst. (Zb. sp.).
-
bohótnost, f. die Üppigkeit, Jan., nk.
-
boję́čnost, f. die Furchtsamkeit, die Zaghaftigkeit, die Feigheit, Mur., Cig., nk.
-
bojeváłnost, f. die Streitbarkeit, Cig., Jan.
-
boježéljnost, f. die Kampfbegierde, Cig., nk.
-
bolẹ́hnost, f. die Kränklichkeit.
-
bolẹ̑znost, f. die Krankheit, C., ogr.- Let.; — der Schmerz, ogr.- Valj. (Rad), Danj.- M.
-
boríłnost, f. die Kampffähigkeit, C.
1 101 201 301 401 501 601 701 801 901
Nova poizvedba
Pripombe
Na vrh strani