Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar

še (360-459)


  1. gorjúšən, -šna, adj. Senf-, Levst. (Nauk); stsl.
  2. goršek, m., v starih listinah, pogl. gorščak 1).
  3. grȃšəc, -šca, m. dem. grah, Valj. (Rad).
  4. grȃšək, -ška, m. dem. grah, Valj. (Rad); g. pletenec, die Klemmerbse, Cig.
  5. gráševəc, -vca, m. der Erbsenstein, Erj. (Min.).
  6. graševína, f. neka vinska trta: der Riesling, Hal.- Erj. (Torb.), vzhŠt.- C.
  7. grbúše, f. pl., SlGor., pogl. breguše.
  8. grdáše, f. pl., Poh.- C., pogl. gradaša.
  9. gredę́še, f. pl., Cig., Polj., Zv.; pogl. gradaša.
  10. grenišən, -šna, adj. = trotnat: grenišna krava, SlGradec- C.
  11. grẹ́šən, -šna, adj. sündhaft, sündig; grešen človek, grešno življenje.
  12. grẹšénje, n. das Sündigen.
  13. grmȗšək, -ška, m. das Büschel: g. ključev, ein Bund Schlüssel, Jan.
  14. grmúšəlj, -šlja, m. das Büschel: g. las, ein Büschel Haare, Z.; g. ključev, ein Bund Schlüssel, Jan.
  15. grmȗšəljc, -šəljca, m. dem. grmušelj; Pa letas grmušeljc Ti dam iz kropiv, Npes.-Schein.
  16. grošə̀k, -škà, m. dem. groš, Valj. (Rad); tudi: grǫ̑šək.
  17. grȗšəc, -šca, m. das Steingerölle, der Schotter, der Grus, Jan., Šol., Cig. (T.), C.; grušec kopati, Nov.
  18. grúšev, adj. = hrušev, Cig., Jan.; gruševo drevo, der Birnbaum, Meg.- C.
  19. grúševəc, -vca, m. = hruševec, C.
  20. grúševje, n. coll. hruševje (Birnbäume), Mur.
  21. hášəlj, -šlja, m. drvena lopata, Valj. (Rad).
  22. híšən, -šna, adj. zum Haus gehörig, Haus-; hı̑šni davek, die Haussteuer; hišno ime, der Haus- oder Vulgarname, M.; hišna dekla, die Stubenmagd, C.; hišni zakon, die Ehe, ogr.- C.; v hišni zakon stopiti, Raič (Slov.); hišni, der Diener, der Dienstbote, Jap.- C., Cig.; so li gospodarja Belzebuba imenovali, koliko več bodo njega hišne tako imenovali! Trub.
  23. híšenje, n. = hiševanje, Trub.
  24. hiševȃnje, n. die Verwaltung des Hauswesens, Mur., Cig., Jan., Guts. (Res.), Slom.- C.
  25. hiševáti, -ȗjem, vb. impf. das Hauswesen verwalten, haushalten, Mur., Cig., Jan., Mik.; grške žene so doma mirno hiševale, Vrt.
  26. hiševȃvəc, -vca, m. der Haushälter, Mur., Cig., Jan.
  27. hiševȃvka, f. die Haushälterin, Cig., Jan.
  28. hiševȃvski, adj. haushälterisch, Haushälter-, Cig.
  29. hiševȃvstvọ, n. die Haushaltung: umno h., die Haushaltungskunst, Cig.
  30. hladnodúšən, -šna, adj. kaltblütig, SlN.
  31. hrášəc, -šca, m. der Felsenbirnstrauch (aronia rotundifolia), Erj. (Rok.); — menda nam. hraščec.
  32. hrúšev, adj. Birn(en)-, vom Birnbaum, Cig., Jan.; h. hlod, LjZv.; h. krhelj, Erj. (Izb. sp.).
  33. hrúševəc, -vca, m. 1) der Birnmost; — 2) jed iz hrušek, Gor.
  34. hrúševica, f. das Wasser von gekochten Birnen, Cig., ZgD.
  35. hrúševina, f. das Birnbaumholz, Cig., Jan.
  36. hrúševje, n. coll. Birnbäume, (-ščevje) Met.
  37. hrúševka, f. 1) = hruševec 1), Cig.; — 2) = hruševica, Erj. (Izb. sp.).
  38. hudomúšən, -šna, adj. böslaunig, C.; hudomušno je pesnikov pleme, Zv.; h. črnogledec, Zv.; schalkhaft; h. človek, hudomušno kaj povedati.
  39. hudošę́gast, adj. übelgesittet, Hip.- C.
  40. izbọ̑ljšək, -ška, m. die Verbesserung, Jan., C.; die Aufbesserung, die Zubesserung, Cig., Jan., C.
  41. izboljševáłən, -łna, adj. Verbesserungs-: izboljševalne stavbe, Verbesserungsbauten, Levst. (Cest.); izboljševalni zaklad, der Meliorationsfond, DZkr.
  42. izboljševȃłstvọ, n. das Meliorationswesen, DZ.
  43. izboljševáti, -ȗjem, vb. impf. ad izboljšati; verbessern.
  44. izbruševáti, -ȗjem, vb. impf. ad 1. izbrusiti; ausschleifen.
  45. izdaljševáti, -ȗjem, vb. impf. ad izdaljšati, Jan.
  46. izdı̑šək, -ška, m. 1) die Ausathmung, M.; kužne bolezni se zanesejo tudi po izdišku, Vrtov. (Km. k.); — 2) eine duftende Ausdünstung, Cig.
  47. izdȗšək, -ška, m. = dušek (Luftloch), Jan. (H.).
  48. izkúšenəc, -nca, m. der Erfahrene, Jan. (H.); der etwas erprobt, an sich erfahren hat: Izkušenci povsod mi bodo Verjeli bridko to usodo, Levst. (Zb. sp.); der Empiriker, der Practiker, Cig.
  49. izkušenják, m. ein erfahrener Mann, C.
  50. izkȗšənjski, adj. erfahrungs-, practisch: izkušenjski nauki, Vod. (Bab.).
  51. izkúšenost, f. die Erprobtheit, die Bewährtheit, Cig., Jan., nk.; die Erfahrenheit, Mur., Cig., Jan., nk.
  52. izkuševáłən, -łna, adj. empirisch, Cig.
  53. izkuševáti, -ȗjem, vb. impf. Versuche anstellen; prüfen, versuchen; Boga i., Trub.
  54. izkuševȃvəc, -vca, m. der Prüfer, Cig.; der Versucher, Mur.
  55. izkuševȃvka, f. die Prüferin, Cig.; die Versucherin, Mur.
  56. izlajševáti, -ȗjem, vb. impf. erleichtern.
  57. izmȃnjšək, -ška, m. die Verminderung, die Reduction, Levst. (Pril.).
  58. izmanjševáti, -ȗjem, vb. impf. = zmanjševati, verkleinern, vermindern, Levst. (Pril.).
  59. izmaševáti, -ȗjem, vb. pf. die Messe zuende lesen, Z.
  60. izmešetáriti, -ȃrim, vb. pf. 1) ermäkeln, ausmäkeln; — 2) aufhören zu mäkeln, Z.
  61. izmešę́titi, -ę̑tim, vb. pf. = izmešetariti, Z.
  62. izpı̑šək, -ška, m. die Hitzblatter, die Wimmer, C., vzhŠt.
  63. izpraševáłən, -łna, adj. zum Ausfragen, Prüfen, Verhören gehörig: izpraševȃłna komisija, die Prüfungscommission, Cig., Jan., nk.; — katechetisch, Cig., Jan.; izpraševalno učenje, die Katechese, Cig.
  64. izpraševȃłnica, f. das Verhörzimmer, Cig.
  65. izpraševánec, -nca, m. der Prüfling, der Examinand, Cig., Jan., nk.; der Inquisit, der Verhörte, Cig., Jan.
  66. izpraševȃnje, n. das Ausfragen, das Prüfen; k izpraševanju iti, zur Prüfung aus der Religionslehre (vor der Osterbeicht) gehen; das Verhören; i. vesti, die Gewissenserforschung.
  67. izpraševánka, f. die Geprüfte, die Verhörte, die Inquisitin, Cig., Jan.
  68. izpraševȃtelj, m. der Examinator, DZ.
  69. izpraševáti, -ȗjem, vb. impf. ausforschen, ausfragen; kaj me to izprašuješ? — prüfen, examinieren; — einvernehmen, verhören, Cig., Jan.; svojo vest i., sein Gewissen erforschen.
  70. izpraševȃvəc, -vca, m. der Prüfende, der Examinator; — der Verhörer, der Inquirent, Cig., Jan.
  71. izpraševȃvka, f. die Prüferin, Cig.
  72. izpraševȃvski, adj. katechetisch, Cig.
  73. izproševáti, -ȗjem, vb. impf. ad izprositi, DSv.
  74. izpȗšək, -ška, m. = izpuhnjen mozolec, ogr.- C.
  75. izrẹševáti, -ȗjem, vb. impf. ad izrešiti; auslösen, Cig.
  76. izsušénje, n. die Austrocknung, die Trockenlegung, nk.
  77. izsuševáti, -ȗjem, vb. impf. ad izsušiti; trocken legen: i. močvirje, Cig. (T.).
  78. izšeprtljáti, -ȃm, vb. pf. = izblebetati, ausplaudern, Jurč., SlN.
  79. iztanjševáti, -ȗjem, vb. impf. ad iztanjšati, Cig.
  80. iztrǫ̑šək, -ška, m., C., pogl. strošek.
  81. izvę̑kšema, adv. = iz večega, zum größeren Theile, C.
  82. izvẹšẹ́ti, -ím, vb. pf. = izvešiti se, Blc.-C.
  83. izvpraševáti, -ȗjem, vb. impf. ad izvprašati; ausfragen, zu erforschen suchen, Trub., Dalm., Schönl.
  84. izvŕšən, -šna, adj. 1) executiv, Cig.; — 2) vollstreckbar, DZ.
  85. izvrševáłən, -łna, adj. vollziehend, executiv, Jan., nk.; izvrševalni odbor, das Executivcomité, nk.
  86. izvrševȃnje, n. die Ausführung, die Vollziehung, die Execution, Jan.; i. pravic, die Ausübung der Rechte, Cig.
  87. izvrševáti, -ȗjem, vb. impf. ad izvršiti; vollziehen, vollstrecken, ausführen, Jan., nk.; i. ukrepe, prevzeta dela, Levst. (Nauk); — ausüben: i. pravico, dolžnost, Cig., Jan.
  88. izvrševȃvəc, -vca, m. der Vollzieher, der Vollstrecker, der Executor, Jan., nk.; i. zadnje volje, DZ.
  89. izvrševȃvka, f. die Vollzieherin, Cig., C.
  90. jágnušəc, -šca, m. das Scapulierchen, Valj. (Rad).
  91. jałšenják, m. = jelševje, der Erlenwald, kajk.- Valj. (Rad).
  92. jȃrše, -eta, n. einjähriges Lamm, Hrušica (Ist.)- Erj. (Torb.); gen. jaršę́ta, (jerš-) Štrek.; — nam. jaruše, Erj. (Torb.); (po Mik. (V. Gr. I. 56.) nam. jarišče).
  93. járuše, -eta, n. = jare, jarče, C.
  94. jȃšək, -ška, m. 1) das Wasserbecken, Cig., Jan.; — 2) der Schacht, V.-Cig., DSv.; — dvomna beseda; prim. jaška.
  95. ję́łšev, adj. Erlen-; — jelševa je = es geht schlecht, jvzhŠt.
  96. jéłševar, -rja, m. der Erlenblattkäfer (galeruca alni), Erj. (Z.).
  97. ję́łševəc, -vca, m. 1) der Erlenwald, Z.; — 2) eine Art Rebe, C., Rogatec ( Št.)- Erj. (Torb.); — 3) der Edelkrebs, Nov.- C.
  98. ję́łševica, f. eine Art kleiner Fische, Mur.
  99. ję́łševina, f. das Erlenholz.
  100. ję́łševje, n. der Erlenwald; das Erlengebüsch.

   1 60 160 260 360 460 560 660 760 860  



  Nova poizvedba      Pripombe      Na vrh strani


Strežnik Inštituta za slov. jezik Fr. Ramovša ZRC SAZU Iskalnik: NEVA