Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar

v (95.187-95.286)


  1. zátiłnəc, -nca, m. = zatilnik, ("zátovnc"), Rož.- Kres.
  2. zatı̑łnica, f. das Hinterhauptbein, Cig. (T.), Erj. (Z. Som.).
  3. zatı̑łnik, m. das Hinterhaupt, das Genick, der Nacken, Meg., Mur., Cig., Jan., Dol., Dalm.- Valj. (Rad).
  4. zatı̑łnjak, m. = zatilnik, Cig.; zátiłnjak, vzhŠt.
  5. zatı̑nati, -am, vb. impf. ad zateti; (hinein)hauen, C.
  6. zatíniti, -tı̑nim, vb. pf. mit Brettern verschlagen, verschalen, C.; zatinjen zid, Z.
  7. zatı̑r, m. = zatira, Cig.
  8. zatı̑ra, f. die Unterdrückung, C.
  9. zatiráč, m. der Unterdrücker, Mur., Cig.; bogat zatirač, ki uboge tlači, Ravn.- Valj. (Rad); der Tyrann, C.
  10. zatiráłən, -łna, adj. bedrängend, Cig.
  11. zatı̑ranəc, -nca, m. der Unterdrückte, Mur., Cig.; zatirancem pomagajte! Ravn.- Valj. (Rad).
  12. zatı̑ranje, n. 1) das Vertilgen; — 2) das Bedrücken; — die Verfolgung: z. vere.
  13. zatı̑ranka, f. die Unterdrückte, Jan. (H.).
  14. zatirȃtelj, = zatiravec, Let.
  15. zatı̑rati, -am, vb. impf. ad zatreti; 1) vertilgen, ausrotten, vernichten; z. mrčes; bog zatira oskrunitelje svoje cerkve, kajk.- Valj. (Rad); — verheeren, Cig.; toča polja zatira, kajk.- Valj. (Rad); — abschaffen: navade, praznike z., Cig.; — z. se, sich abtödten, Cig.; — 2) bedrücken, bedrängen, verfolgen; z. podložnike, ljudstvo, uboge, pravico.
  16. zatískati, -am, I. vb. pf. durch den Bücherdruck verlieren: veliko denarja z., Cig.; — II. vb. impf. ad zatisniti, zudrücken, Dict.
  17. zatísniti, -tı̑snem, vb. pf. 1) durch Drücken schließen, zudrücken; s prstom z. luknjico; ušesa si z.; oči z.; vso noč nisem očesa zatisnil; z. se, zufallend sich knapp schließen, Cig.; — 2) einzwängen: z. si roko, Cig.
  18. zatíščati, -ím, vb. pf. verhalten: nekaj denarjev z. (= zatajiti), Ravn.
  19. zatíšən, -šna, adj. windsicher, Cig., M., C.
  20. zatíšiti, -tı̑šim, vb. pf. verheimlichen, C.; ( z. B. ein Gerücht) niederschlagen, Fr.- C.
  21. zatı̑šje, n. ein windsicherer Ort; — ein sicherer Ort: divja zver ima v gozdu svoje zatišje, Zv.; — das Stilleben (in der Malerei), Cig. (T.).
  22. zátka, f. 1) das Querhölzchen am Joch (klinček, ki se v kambo zatakne, da ne pade iz jarma), Cig.; — der Achsnagel, pri Fari ( Notr.)- Štrek. (LjZv.); — 2) = zamašek, Poh.
  23. zatkáti, -tkȃm, -tčèm, (-təčèm, -tkèm), vb. pf. 1) durch Weben schließen, zuweben, Cig.; — 2) einweben, Cig., Jan.; — 3) beim Weben verbrauchen, verweben.
  24. zatláčiti, -tlȃčim, vb. pf. 1) durch Hineinzwängen verschiedener Dinge verstopfen; cev, luknjo z. s čim; krtino z. (z nogo), einen Maulwurfshaufen zutreten, Cig.; — 2) hineinzwängen: z. zamašek v steklenico, Cig.
  25. zatlẹ́či, -tółčem, vb. pf. = zatolči.
  26. zatlẹ́ti, -ím, vb. pf. zu glimmen anfangen, erglimmen; les neče z., Cig.
  27. zatmíčiti, -ı̑čim, vb. pf. verfinstern; z. se, sich verfinstern, ogr.- C.
  28. zatọ̑, adv. = za to, deshalb, darum; z. ker, deshalb, weil.
  29. zatòč, -tǫ́ča, m. der Schub im Kegelspiele, V.-Cig.
  30. zatočína, f. die Bai, Cig. (T.).
  31. zatóčiti, -tǫ́čim, vb. pf. 1) rollen machen; (kroglo) z., einen Schub thun (beim Kegelspiel), Cig.; z. sod z brega, Levst. ( LjZv.); z. se, zu rollen anfangen; z. se proti komu, jemandem zurollen, Cig.; — in Bewegung setzen: barka je po morju zatočena, Npes.-K.; z. ped = stegniti prste, da je ped dosti dolga, Dol.; — in drehende Bewegung versetzen, Cig., Slc.; — 2) rund machen, zurunden, C., Z.; zatočena posoda, ein rundes, bauchiges Geschirr, C., Z.
  32. zatǫ̑čje, n. = zatočina, Z.; — die Rhede, Cig., Jan., C.
  33. zatogotíti se, -ím se, vb. pf. ergrimmen: ergrimmt etwas aussprechen, LjZv.
  34. zatǫ́həł, -hla, adj. (pravilna oblika nam. zaduhel); nach Feuchtigkeit riechend: zatohla koča, Erj. (Torb.); z. hlev, Zv.; zatohlo vreme, schwüles Wetter, Erj. (Torb.); politična atmosfera je zatohla (schwül), Cig. (T.) ("zatuhu", Štrek.).
  35. zatǫ́hlica, f. die dumpfe Luft: v taki zatohlici mora oboleti zdrav človek, Erj. (Izb. sp.); z. pred nevihtami, die Schwüle, LjZv.
  36. zatohlína, f. = zatohlica, Cig.
  37. zatǫ́hniti, -tǫ̑hnem, vb. pf. dumpfig werden (= zadehneti od vročine, mokrote, sopare, tudi od starosti [o kruhu, moki]); snopje zatohne od mokrote in potlej začne plesneti, Erj. (Torb.).
  38. zatǫ̑je, adv. = za toje, von dieser Größe, Stärke, soviel wert, Gor.; z. učen, beiläufig so gelehrt, Z., Gor.; fantič, z. kot ta-le, Polj.; dober gospod je bil, z. ne dobimo ga več, Polj.; to je z., das ist ein Äquivalent, Polj.
  39. zatǫ̑jən, -jna, adj. fähig: matere zatojne svoje dete dojiti, Vod. (Bab.).
  40. zatòk, -tǫ́ka, m. 1) die Bai, Cig., Jan., Jes.; das Haff, Cig. (T.); morski z., Guts.; "zatok, to je, v suhi svet stoječe morje", Ravn.; — 2) od potoka do zatoka sveta, vom Anfang bis zum Ende der Welt, BlKr.; — 3) zatọ̑k, die Geschwulst, Cig.
  41. zatȏłcək, -cka, m. = gnojno ulje na nogi, Vrsno ( Tolm.)- Erj. (Torb.).
  42. zatólči, -tółčem, vb. pf. 1) durch Schlagen schließen: s kladivom, z betom z., zuhämmern, zukeulen; — 2) hineinschlagen: z. rušino, Cig.; — einschlagen; kol z. v tla, Cig.; — einbleuen, Cig.; — 3) z. klin (žrebelj), t. j. na ostrem koncu ga potolči, verklinken, Cig.; — 4) erschlagen, vzhŠt., ogr.- Valj. (Vest.); — 5) zu schlagen anfangen: zatolklo je srce, Zora.
  43. zatóliti, -tǫ́lim, vb. pf. beschwichtigen, besänftigen, Cig., Jan., C.; otroka z., Cig.
  44. zatòn, -tǫ́na, m. 1) der Untergang der Sonne, Guts., Cig., Jan., C., Mik.; solnce gre v z., die Sonne geht unter, Cig.; (tudi: v zatone, Gor.); — 2) der Tümpel, C., Ljubljanska ok.; — 3) der Meerbusen, V.-Cig., Jan., C., Jes.; — 4) die Insel, ogr.- Mik., C.; — tudi: záton, Valj. (Rad).
  45. zatǫ̑na, f. = zaton 1): solnce bo skoraj v božji zatoni, die Sonne wird bald untergegangen sein, Mur.
  46. zatǫ̑nək, -nka, m. der Wasserschlund, M.; — eine tiefe Stelle im Bach, C.
  47. zatóniti, -tǫ́nem, vb. pf. im Wasser versinken; — untergehen, Z.
  48. zátonja, f. der Tümpel, ogr.- C.
  49. zatǫ̑nje, adv. = zatoje, ebensoviel wert, ebenso gut: pšenica moja je z. kakor tvoja, delam z. ko ti, C., Št.
  50. zatòp, -tǫ́pa, m. 1) die Überflut, die Überschwemmung, Cig., Jan., C.; zatop me obdaja, Ravn.- Valj. (Rad); — 2) das Haff, Jes.; — 3) der Untergang, Jan.; — koliko let je že zbežalo v z.! Bes.; — 4) z. samoglasnice, die Elision, Cig.
  51. zátọpa, adv. (za to pa) = seveda, vzhŠt.- C.
  52. 1. zatopíti, -ím, vb. pf. 1) überschwemmen, verschwemmen, Mur., Cig., Jan.; zatopljen, unter Wasser gesetzt, Cig.; — z. se, überschwemmt werden, Mur.; — z. se, ersaufen (von Getreide, Samen), Cig.; — zatopljena v solzah, in Thränen aufgelöst, Erj. (Izb. sp.); — z. se v misli, sich in Gedanken versenken, zatopljen v misli, in Gedanken versunken; — überwuchern, unterdrücken (von Pflanzen), Cig., C.; veje od drugih zatopljene, Pirc; glas z., machen, dass die Stimme sich verliert, sie schwächen, C., Z.; z zatopljenim glasom, Erj. (Izb. sp.); zatopljen glas, eine dumpfe Stimme, C.; — z. samoglasnico, einen Vocal elidieren, Cig.; — 2) zuschmelzen: z. se, durch Schmelzen sich schließen, M.
  53. 2. zatǫ́piti, -im, vb. pf. stumpf machen, abstumpfen, Mur., Cig., Jan.; nož z., C.
  54. zatòr, -tǫ́ra, m. das Verderben, C., Mik., on, to je moj zator! BlKr.; na z. biti domovini, dem Vaterlande zum Verderben gereichen, Navr. (Let.); — die Unterdrückung, Cig. (T.), C., DZ.; na zator one plehke beletristike, Zv.; — tudi: zátor.
  55. zatǫ́rej, adv. 1) deswegen, darum; — 2) zatórej = zatoje, otorej: tukaj ni zatorej hrasta, (von der Größe und Stärke), Levst. (M.).
  56. zatǫ́rən, -rna, adj. verschwenderisch, Ravn.- Cig.
  57. zatóriti, -tǫ́rim, vb. pf. verstreuen, Mik.; verzetteln, Danj.- M.; z. peneze, vzhŠt.- C.
  58. zatǫ̑rnež, m. der Verschwender, Rib.- Ravn.- Cig.
  59. 1. zatọ̑rnica, f. die Unterdrückerin, C.
  60. 2. zatọ̑rnica, f. = zatvornica, Mur., Cig., Jan.
  61. 1. zatọ̑rnik, m. der Verderber, der Untedrücker, ogr.- C.; zatornik ("zaturnik") moje sreče, BlKr.; der Beschädiger, Jan.
  62. 2. zatǫ̑rnik, m. der Verschwender, Cig., M.; — prim. zatoren.
  63. 3. zatọ̑rnik, m. = zatvornik, Cig.
  64. zatožáriti, -ȃrim, vb. pf. durch Processe verlieren, Jan. (H.).
  65. zatǫ̑žba, f. die Anklage; pod zatožbo dejati, in Anklagestand versetzen, Cig.
  66. zatǫ̑žbən, -bna, adj. Anklage-, Cig., Jan.; zatožbni spis, die Anklageschrift, Cig.
  67. zatǫ́žen, -žna, adj. = zatožben, Anklage-, Jan., nk.; na zatǫ̑žni klopi, auf der Anklagebank, nk.
  68. zatǫ́ženost, f. der Anklagestand, Cig., Jan.
  69. zatǫ́žiti, -im, vb. pf. 1) verklagen; z. koga komu; anklagen; z. koga pri sodniku; z. dušo pri telesu = jemanden beim unrechten Richter anklagen, Guts.- Cig.; z. se, sich selbst anklagen; — 2) durch Klagen (Processe) verlieren: z. svoje imenje, Cig.
  70. zatožníca, f. die Verklägerin, Cig.; die Anklägerin, Jan.
  71. zatožník, m. der Verkläger, Cig., Jan.; der Ankläger, Jan.
  72. zatrácati, -am, vb. pf. z. komu kaj, jemandem etwas eindringlich auftragen, Lašče- Levst. (M.), SKr.
  73. zatrackáti, -ȃm, vb. pf. verschleudern, vertändeln, Cig.; z. čas, Cig.
  74. zatrȃta, f. die Verschwendung, Mur.
  75. zatrátən, -tna, adj. verschwenderisch, Cig.
  76. zatrátiti, -im, vb. pf. verschwenden, verthun, vergeuden, vertändeln; z. denar, čas, Cig.
  77. zátrč, m. der Stöpsel, vzhŠt.; — prim. zatrčiti.
  78. zatŕčiti, -tȓčim, vb. pf. mit dem Stöpsel verschließen, vzhŠt.; (menda iz: zatrdčiti, prim. zatrdek).
  79. zátrčnjak, m. der Stöpselzieher, vzhŠt.
  80. zatȓdba, f. die Versicherung, die Vergewisserung, Cig., DZ.
  81. zatrdílọ, n. die Versicherung, DZ.
  82. zatŕditi, -im, vb. pf. 1) befestigen, Mur., Cig.; z verižico z., verketteln, Cig.; — consolidieren, Jan.; — verstockt machen, Cig., Jan.; zatrjen v hudobiji, Guts.; — 2) fest verstopfen: z. z zamaškom, bestöpseln, Cig.; — 3) z. komu kaj, jemandem etwas einprägen, einschärfen, nachdrücklich empfehlen, Cig., Jan., C.; vratarju čuti zatrdi, Ravn.; zatrdi jim, kako naj se nosijo, Jurč.; — 4) sicher machen, versichern, vergewissern, Cig., Jan., LjZv.; z. komu kaj (als sicher versprechen), LjZv.; — betheuern, Mur.; z. na svoje poštenje, Cig.
  83. zatrèb, -tréba, m., M., C., pogl. zatrep.
  84. zatrenčáti, -ȃm, vb. pf. 1) verwickeln, verwirren: štreno z., Polj.; — 2) verbinden, fesseln, C.
  85. zatreník, m. = zatornik, zatiravec, Krelj.
  86. zatrénje, n. die Vernichtung: z. greha, Burg.; — die Unterdrückung; — die Abtödtung, Cig.
  87. zatrèp, -trépa, m. 1) der Dachabhang an der schmalen Seite des Gebäudes, der Dachgiebel, der Dachwalm, C., (zatreb) vzhŠt.; — 2) = zatišje, der Erdwinkel, Nov., Bes., Dol., Z.; Vsak zatrep si in tokava Domač "listek" nakopava, Levst. (Zb. sp.).
  88. 1. zatrépati, -trę́pljem, -páti, -ȃm, vb. pf. zuklopfen: zatrepan, untersetzt, Jan.; telo je severnemu jelenu zajetno in zatrepano, Vrt.; tukaj so ljudje bolj majhni, ali čvrsti in zatrepani, Levst. (Zb. sp.).
  89. 2. zatrepáti, -pȃm, -trę́pljem, vb. pf. = zatrepetati, Jarn.
  90. zatrepetáti, -etȃm, -ę́čem, vb. pf. erzittern, erbeben.
  91. zatresljáti, -ȃm, vb. pf. zu zittern anfangen: z. z glasom, einen Triller schlagen, Cig.
  92. zatrę́sti, -trę́sem, vb. pf. 1) verstreuen: = zatrositi ( n. pr. bolezen), Cig., M.; — 2) zu schütteln anfangen, schütteln; z. se, erzittern.
  93. zatrẹ́ščiti, -trẹ̑ščim, vb. pf. zuschlagen: z. vrata, Cig., LjZv.
  94. zatrẹ́ti, -tárem, (-térem), -trèm, vb. pf. vertilgen, ausrotten; z. mrčes; z. plevel, Cig., Goriš.- Erj. (Torb.); — vernichten; ti zatareš človeka, Travn.- Valj. (Rad); z. se, zugrunde gehen, Lašče- Levst. (M.); — unterdrücken; vero z.; kratko bolezen zdravnik zatere, Škrinj.- Valj. (Rad); — verwüsten, verheeren, Cig.; — abtödten: želje z., Cig.; — abschaffen: razvade, praznike z., Cig.
  95. zatŕgati, -tȓgam, vb. pf. anreißen, Cig.; einreißen, Z.
  96. zatrípati, -trı̑pam, -pljem, vb. pf. zu pochen anfangen: v prsih je zopet zatripalo močneje srce, LjZv.
  97. zatrjȃłək, -łka, m. der Stöpsel, der Pfropf, Mur.- Cig.
  98. zatrjálọ, n. der Stöpsel, Mur.
  99. zatrjénje, n. die Verstockung, Cig.
  100. zatrkljáti, -ȃm, vb. pf. = zatočiti, rollen machen, Z.; zavrti se mu v glavi, da se zatrklja navzdol, LjZv.

   94.687 94.787 94.887 94.987 95.087 95.187 95.287 95.387 95.487 95.587  



  Nova poizvedba      Pripombe      Na vrh strani


Strežnik Inštituta za slov. jezik Fr. Ramovša ZRC SAZU Iskalnik: NEVA