Pleteršnikov Slovensko-nemški slovar

nos (20-119)


  1. nọ̑sək, -ska, m. dem. nos; 1) das Näschen; — 2) die Kichererbse (cicer arietinum), Kras- Erj. (Torb.), Štrek.
  2. 1. nósən, -sna, adj. Nasen-; nọ̑sna kost, das Nasenbein, Cig.
  3. 2. nósən, -sna, adj. 1) tragbar, Cig.; nosni stol, der Tragestuhl, die Sänfte, Vod. (Izb. sp.); — nosna obleka, ein Kleid, das sich tragen lässt, Let.; — 2) Trage-, Cig.; nǫ̑sni konj, das Tragpferd, nosne živali, Tragethiere, DZ.; — 3) schwanger, Cig., Štrek., Svet. (Rok.); — 4) nosna kokoš, eine Eier legende Henne, Cig.
  4. nosẹ́vati, -am, vb. impf. zu tragen pflegen, Zemon (Notr.)- Erj. (Torb.).
  5. nȏs, m. v uganki: štirje noseži, dva vileža, dva videža, dva slišeža; štirje streljajo, eden pometa (krava, imajoča štiri noge, dva roga, dve očesi, dve ušesi, štiri sesce in rep), Sv. Peter pri Gorici- Erj. (Torb.).
  6. nosíca, f. die Trägerin, C.
  7. nosíłce, n. dem. nosilo; eine kleine Tragbahre: doteknil se je onega nosilca, Krelj.
  8. nosíłən, -łna, adj. lastbar, tragfähig, Cig.; Trage-, Jan. (H.).
  9. nosı̑łnica, f. die Tragbahre, Dict., Cig., Jan.; — die Todtenbahre, C.; — die Sänfte, Guts., Mur.
  10. nosı̑łnjak, m. die Todtenbahre, Hal.- C.
  11. nosíłnost, f. die Tragfähigkeit, das Tragvermögen, Cig., Sen. (Fiz.), DZ., SlN.; pogl. nosljivost.
  12. nosílọ, n. die Trage, die Tragbahre, Mur., Cig., Jan., DZ.; tudi pl. nosila, Cig., Štrek., kajk.- Valj. (Rad); kerubini so pokrivali skrinjo in nje nosila, Jap. (Sv. p.); mrtvaška nosila, die Todtentragbahre, Cig.
  13. nosı̑telj, m. der Träger, Vrtov. (Vin.), nk.
  14. nosı̑teljica, f. die Trägerin, nk.
  15. nósiti, nǫ́sim, vb. impf. 1) tragen; — vodo, drva n. v kuhinjo; čebele pridno nosijo, Por.; veter prah v oči nosi; morje ladje nosi; n. (dete), schwanger gehen, Cig., Jan.; — trächtig sein: kobila nosi, Gor.; glavo visoko n., sich hochtragen; — 2) n. se, schweben: n. se po zraku, Cig. (T.); sich geberden, sich gerieren, sich benehmen; mogočno, moški se n., vornehm, stolz einhergehen; Ko grom se nos' in blisk in piš ( namr. kralj Matjaž), Npes.-K.; prva dva stanova, plemstvo in duhovstvo, nosila sta se zatorej kakor gospoda nad meščanom, Jurč.; nerodno se n., Jurč.; — pos. sich stolz benehmen, Zilj.- Jarn. (Rok.), Kr.; n. se nad čim, sich über etwas aufhalten, Cig.; — 3) n. se, sich kleiden; po gospodsko, po kmetsko se nositi.
  16. nosı̑tva, f. die Trächtigkeit, die Tragezeit, Jan. (H.).
  17. nosı̑vəc, -vca, m. der Träger, Cig.
  18. nosı̑vka, f. die Trägerin, Cig.
  19. nọ̑skov, adj. von der Kichererbse, Štrek.
  20. nosljáti, -ȃm, vb. impf. 1) durch die Nase reden, näseln, Jan., M., Valj. (Rad); — 2) = njuhati, (Tabak) schnupfen, Cig., Jan.
  21. nosljȃvəc, -vca, m. der näselnd spricht, Valj. (Rad).
  22. nosljìv, adj. = 2. nosen 1), Guts.- Cig., Jan.
  23. nosljívost, f. die Tragfähigkeit; n. ladije, DZ.
  24. nosníca, f. 1) das Nasenloch; nav. pl. nosnice, = nozdrvi, die Nasenlöcher; — die Nasenhöhle, Erj. (Som.); — 2) nọ̑snica, = nosna kost, das Nasenbein, Erj. (Torb.).
  25. nosník, m. = hohnik, der Nasenlaut, der Nasal ( gramm.), Cig., Jan., nk.
  26. nosnína, f. der Trägerlohn, Jan.
  27. nosnjáča, f. der Schnabelkrug, C.
  28. nósnost, f. die Schwangerschaft, Cig.
  29. nosobr̀c, -bŕca, m. der Nasenstüber, Jan. (H.).
  30. nosoròg, -rǫ́ga, m. das Nashorn (rhinocerus), Mur., Cig., Jan., Erj. (Ž.).
  31. nosorǫ̑žəc, -žca, m. 1) der Nashornkäfer (oryctes nasicornis), Erj. (Ž.); — 2) = nosorog, Jan.
  32. nosúlja, f. ein großnasiges Weib, Mur., Cig., C., Mik.
  33. ábotnost, f. die Albernheit, die Thorheit.
  34. baklonǫ̑səc, -sca, m. der Fackelträger, Jan., nk.
  35. banderonǫ́sən, -sna, adj. flaggentragend, -sna ladija, das Flaggenschiff, Cig., Jan.
  36. basnoslǫ́vən, -vna, adj., Cig., Jan.; pogl. bajesloven.
  37. basnoslǫ̑vje, n. 1) die Fabellehre, Jan.; — 2) Cig., Jan., pogl. bajeslovje.
  38. batonǫ̑səc, -sca, m. 1) der Kolbenträger, Cig.; — 2) der Keulenkäfer, Cig.
  39. bátrivnost, f. 1) die Beherztheit, Valj. (Rad); — 2) die Sicherheit, ogr.- Valj. (Rad).
  40. bədę́čnost, f. die Wachsamkeit, C.
  41. besẹ̑dnost, f. = zgovornost, Cig.
  42. bẹ́snost, f. die Tollheit, die Wuth, Cig., Jan., nk.
  43. betę́žnost, f. das Kranksein, die Krankheit, M.; tudi: bȇtežnost; — prim. betežen.
  44. bẹ́žnost, f. die Flüchtigkeit, Jan.
  45. bistroúmnost, f. die Scharfsinnigkeit, Mur., Cig., Jan., nk.
  46. bistrovídnost, f. die Scharfsichtigkeit, Mur., Cig., Jan.
  47. bítnost, f. 1) die Wesenheit, die Natur, das Wesen (essentia), Guts., Cig., Jan., Cig. (T.); eno samo b. imeti, Jsvkr.; stvar dobi vinu podobno b., Vod. (Izb. sp.); človeška b., Zora; — 2) die Wirklichkeit, die Realität, Jan., Zora; potrdila o bitnostih, über Thatsachen, DZ.
  48. blagodúšnost, f. die Edelmüthigkeit, der Edelmuth, Cig., Jan., nk.
  49. blagoglásnost, f. der Wohllaut, nk.
  50. blagohlę́pnost, f. die Habsucht, kajk.- Valj. (Rad).
  51. blagohǫ́tnost, f. das Wohlwollen, die Wohlgeneigtheit, nk.
  52. blagonǫ́sən, -sna, adj. segen-, heilbringend, Jan., nk.
  53. blagorazúmnost, f. die Verständigkeit, die Klugheit, Cig. (T.).
  54. blagorǫ́dnost, f. die edle Herkunft, Mur., Jan.
  55. blagosŕčnost, f. die Edelherzigkeit, der Edelmuth, Cig., Jan.; — die Gutmüthigkeit, Cig., Jan.; die Gemüthlichkeit, Cig. (T.).
  56. blagouspẹ́šnost, f. das Wohlgedeihen, Cig. (T.).
  57. blagovǫ́ljnost, f. die Wohlgeneigtheit, Cig., Jan.
  58. blagozvǫ́čnost, f. der Wohlklang, nk.
  59. blȃtnost, f. die Kothigkeit, Cig.
  60. bláznost, 1) der Irrsinn, der Wahnsinn, Cig., nk.; tresoča b., delirium tremens, Let.; — die Narrheit, die Thorheit, M., C.; modrost tega sveta je blaznost pri Bogu, ogr.- Valj. (Rad); — 2) der Frevel, die Gotteslästerung, C.
  61. bláznostən, -tna, adj. Wahnsinns-: blaznostne ideje, Let.
  62. bláženost, f. die Glückseligkeit, Cig., Jan., nk.
  63. blẹskožéljnost, f. die Prachtliebe: rimska b., Zv.
  64. blǫ́dnost, f. der Irrthum, C.; v b. napeljati, plačo blodnosti vzeti (= prejeti), ogr.- Valj. (Rad).
  65. bǫ́dikakšnost, f. die schlechte Beschaffenheit, C.
  66. bodǫ́čnost, f. die Zukunft, Jan., nk.
  67. bogaboję́čnost, f. die Gottesfurcht.
  68. bogobǫ́jnost, f. die Gottesfurcht, Jan.
  69. bogoljúbnost, f. die Frömmigkeit, Cig., Jan.
  70. bogomísəlnost, * f. die Beschaulichkeit, Cig.
  71. bogopozábnost, f. die Gottvergessenheit, Cig.
  72. bogorǫ́dnost, f. die Frömmigkeit, Cig.; šesti (dar sv. duha) je dar bogorodnosti, Schönl.; službe bogorodnosti, Kast. (N. c.); Jakobova b., Jsvkr.
  73. bogoslúžnost, f. die Frömmigkeit, die Religiosität.
  74. bogozárnost, f. göttlicher Glanz, Levst. (Zb. sp.).
  75. bohótnost, f. die Üppigkeit, Jan., nk.
  76. boję́čnost, f. die Furchtsamkeit, die Zaghaftigkeit, die Feigheit, Mur., Cig., nk.
  77. bojeváłnost, f. die Streitbarkeit, Cig., Jan.
  78. boježéljnost, f. die Kampfbegierde, Cig., nk.
  79. bolẹ́hnost, f. die Kränklichkeit.
  80. bolẹ̑znost, f. die Krankheit, C., ogr.- Let.; — der Schmerz, ogr.- Valj. (Rad), Danj.- M.
  81. boríłnost, f. die Kampffähigkeit, C.
  82. bǫ́rnost, f. = ubožnost, Cig.
  83. brezbǫ́žnost, f. die Gottlosigkeit.
  84. brezcẹ̑nost, f. Wertlosigkeit, Cig. (T.).
  85. brezcǫ́lnost, f. die Zollfreiheit, Cig., Jan., DZ.
  86. brezčástnost, f. die Ehrlosigkeit, Mur.
  87. brezčútnost, f. die Empfindungslosigkeit, Cig., Jan., nk.; die Gefühllosigkeit, Cig., Jan., nk.
  88. brezčȗvstvənost, f. die Gefühllosigkeit, die Apathie, Cig. (T.).
  89. brezdẹ́łnost, f. die Arbeitslosigkeit, der Müßiggang, die Unthätigkeit, Mur., Cig., Jan.; brezdelnost je mati vseh pregreh, der Müßiggang ist aller Laster Anfang, Cig.
  90. brezdẹ́tnost, f. die Kinderlosigkeit, Cig.
  91. brezdúšnost, f. die Herzlosigkeit, Mur., Jan.
  92. brezgíbnost, f. die Bewegungslosigkeit, Cig.
  93. brezgízdnost, f. die Prunklosigkeit, Cig.
  94. brezglásnost, f. die Lautlosigkeit, Cig., Jan.
  95. brezglávnost, f. die Kopflosigkeit, Jan., Cig.; nk.; — die Ungelehrigkeit, M.
  96. brezgrẹ́šnost, f. die Sündenlosigkeit, Mur.
  97. brezimę̑nost, f. die Anonymität, C.
  98. brezkónčnost, f. die Endlosigkeit, die Unendlichkeit.
  99. brezkorístnost, f. die Nutzlosigkeit, Cig., Jan.
  100. brezkrájnost, f. die Unendlichkeit, Cig. (T.).

   1 20 120 220 320 420 520 620 720 820  



  Nova poizvedba      Pripombe      Na vrh strani


Strežnik Inštituta za slov. jezik Fr. Ramovša ZRC SAZU Iskalnik: NEVA